بیان چند حقیقت (ردی بر تحريفاتی از اهل تصوف)

جواب

إن شاء الله، ابتدا حکم حلف و سوگند به غیر خدا را شرح داده، سپس احادیث فوق را که صحیح می‌‌باشند، تفسیر خواهیم نمود. عن ابن عمر، أن رسول الله ج قال: «من حلف بغیر الله فقد أشرك». [ترمذی ۵/۲۵۳ - احمد ۲/۳۴/۸۶- ابو داوود ۳/۵۷۰- ذهبی، و صححه الحاکم، ابن حبان ۱۱۷۷]. «من حلف بغیر الله» هر کس غیر از الله را شامل می‌‌شود حال چه کعبه باشد، چه رسول یا آسمان یا اولیا و... اما سوگند خوردن به أسماء و صفات خداوند شرک نیست. مانند و عزۀ الله و... و حروف قسم: با، تا و واو می‌‌باشند. اما قسم به غیر الله؛ اگر قصد تعظیم و مساوی قرار دادن محلوف با الله ﻷ باشد، پس این نوع قسم، شرک اکبر است، اما اگر قصد تعظیم و تساوی با الله ﻷ نباشد، شرک اصغر است.

پس سوگند به غیر الله شرک است و اتخاذ همتا و شریک با رب‌‌العالمین است:

﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَندَادٗا يُحِبُّونَهُمۡ كَحُبِّ ٱللَّهِ﴾ [البقرة: ۱۶۵].

«و از مردم کسانی هستند که به جز خدا همتایانی می‌‌گیرند و آن‌ها را مثل خدا دوست دارند»ز

اما اینکه خداوند ﻷ به غیر خود قسم می‌‌خورد مانند: ﴿وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا١﴾ [الشمس: ۱]. ﴿لَآ أُقۡسِمُ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ١﴾ [البلد: ۱]. آن را از دو جهت جواب می‌‌دهیم.

۱- پروردگار حاکم است، نه محکوم و سائل است نه مسئول، یعنی ما از اعمال‌مان پرسیده می‌‌شویم اما پروردگار هیچ سائلی ندارد:

﴿لَا يُسۡ‍َٔلُ عَمَّا يَفۡعَلُ وَهُمۡ يُسۡ‍َٔلُونَ٢٣﴾ [الأنبیاء: ۲۳].

«خداوند در برابر کارهایی که می‌کند، مورد بازخواست قرار نمی‌گیرد (و بازپرسی نمی‌شود) ولی دیگران مورد بازخواست و پرسش قرار می‌گیرند».

۲- قسم به این آیات، نشان عظمت و کمال قدرت و حکمت پروردگار در این محلوف‌‌ به است.