احکام القرآن

اذن برای هجرت

خبر داد ما را ابوسعید از ابی العباس از ربیع که گفت: شافعی/فرموده: مسلمین در مکه زمانی که مأذون به هجرت نشدند مستضعف بودند، سپس خدا ایشان را اذن هجرت داد و برای آنان جای خروجی قرار داد، پس گفته می‌شود در این مورد نازل شده آیه ۲ سوره طلاق که فرموده:

﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا ٢﴾[الطلاق: ۲] .

«و هر کس از خدا بترسد خدا برای او راه بیرون رفتنی قرار می‌دهد».

پس رسول خداجایشان را اعلام نمود که خدا بر ایشان راهی قرار داده، و در سوره نساء آیه ۱۰۰ فرموده:

﴿وَمَن يُهَاجِرۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يَجِدۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُرَٰغَمٗا كَثِيرٗا وَسَعَةٗ﴾[النساء: ۱۰۰] .

«هر کس که در راه خدا هجرت کند در زمین مکان‌های بسیار و وسعت می‌یابد».

و ایشان را امر کرد به هجرت به بلاد حبشه. پس طائفه‌ای از ایشان به‌سوی حبشه هجرت کردند.

سپس اهل مدینه وارد به اسلام شدند، پس رسول خداجطائفه‌ای را امر کرد که به سوی مدینه هجرت نمایند در حالی که بر سایرین ترک هجرت حرام نبود.

و خدای تعالی اهل هجرت را در کتاب خود ذکر کرده، و در سوره توبه آیه ۱۰۰ فرمود:

﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ﴾[التوبة: ۱۰۰] .

«و پیش آهنگان نخستین از مهاجرین و انصار و آنان که بنیکی پیرو آنان شدند خدا از ایشان خشنود و ایشان از خدا خشنودند».

و در سوره حشر آیه ۸ فرموده:

﴿لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ﴾[الحشر: ۸] .

«آنچه خدا عائد رسول خود نمود... برای فقرای مهاجرینی که از خانه‌های خود خارج شدند».

و در سوره نور آیه ۲۲ فرموده:

﴿وَلَا يَأۡتَلِ أُوْلُواْ ٱلۡفَضۡلِ مِنكُمۡ وَٱلسَّعَةِ أَن يُؤۡتُوٓاْ أُوْلِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾[النور: ۲۲] .

«صاحبان فضل و وسعت خودداری نکنند از دادن مال به خویشاوندان و مساکین و مهاجرین در راه خدا».

شافعی/گوید: سپس خدای تعالی به رسول خدا اذن داد که از مکه هجرت کند، پس آن حضرت به‌سوی مدینه هجرت کرد، و برای کسانی که در مکه اقامت داشتند اقامت آنها حرام نشد در حالی که خانۀ شرک بود و اگر چه کم بودند با اینکه در فشار و فتنه بودند و به ایشان اذن جهاد نداد.

سپس خدایﻷاذن جهاد داد. و پس از آن فرض و واجب نمود که از دارالشرک هجرت کنند. و محل این سخن در جای دیگر است.