شنیدن یا نشنیدن مردگان

اشارۀ ضمنی اصحاب به مسألۀ عدم سماع اموات

وقتی پیامبر  ج مردگان چاه قبر را مورد خطاب قرار داد برخی از اصحاب چنین گفتند: «چطور با اجسادی سخن می‌گویند که روح ندارند؟»، این سخن در روایتی از حضرت عمر و در روایت دیگری از انس با لفظ «قالوا» ذکر شده است یعنی به جمعی از اصحاب نسبت داده شده است. اگر این اصحاب قبلاً از پیامبر  ج این علم - که مردگان نمی‌شنوند - را نیاموخته بودند چنین سخنی نمی‌گفتند و بر فرض هم که آن‌ها عجله کرده باشند و بدون علم اظهار نظر کرده باشند در آن صورت وظیفه‌ی تبلیغ رسالت بر پیامبر  ج واجب می‌کرد که برایشان بیان کند که این اعتقادشان خطاست و اصل و ریشه‌ای در شریعت ندارد، اما در هیچ یک از روایات چنین بیان و توضیحی ندیده‌ایم و نهایت چیزی که در جواب‌شان فرمود این بود که: «شما در مورد آنچه که می‌گویم از آنان شنواتر نیستید». این عبارت همانطور که می‌بینید تقریر و تأسیس قاعده‌ای عامی و قانونی کلی درباره‌ی مردگان - به طوری که مخالف اعتقاد سابق‌شان باشد - نمی‌باشد و بلکه فقط مربوط و مخصوص به مردگان چاه بدر می‌باشد و حتی درباره‌ی آن‌ها نیز مطلق و عمومی و همیشگی نیست چرا که در روایت ابن عمر ذکر شده است که پیامبر فرمود: «آن‌ها الآن می‌شنوند»، الآن نه همیشه و شرح این نکته قبلاً گذشت. بنابراین شنوایی آن‌ها مخصوص آن لحظه بود و فقط آنچه را که پیامبر  ج بدانان گفت شنیدند نه چیزی دیگر، در نتیجه این حادثه‌ای خاص و در موردی خاص بوده است و هیچ عمومیتی در آن نیست و به هیچ وجه بر این دلالت ندارد که آن‌ها همیشه و تا ابد و همه‌ی سخنانی که به آنان گفته شود را می‌شنوند!! و نیز این فرموده‌ی پیامبر  ج مبنی بر شنیده شدن سخن ایشان توسط آن مردگان به هیچ وجه شامل دیگر مردگان نمی‌شود و این مطلب برای هرکس که به دیده‌ی انصاف بنگرد کاملاً واضح است و در ادامه وضوح آن بیشتر هم می‌شود.