شنیدن یا نشنیدن مردگان

سوم: جواز و استحباب سلام‌دادن به مردگان در قبور

استدلال آن‌ها چنین است که می‌گویند اگر مرده سلام را نمی‌شنید سلام دادن به او درست نبود و محال و غیرمنطقی است که به کسی که سلام را نمی‌شنود سلام داده شود! ولی می‌بینیم که رسول الله  ج به امتش آموخته است که وقتی به زیارت قبور می‌روند بگویند: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ، وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ، نَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَكُمُ الْعَافِيَةَ»؛ «سلام بر شما ای مؤمنان و مسلمانان این دیار، ما إن‌شاءالله به شما ملحق خواهیم شد، از الله برای خود و شما عافیت را خواستاریم».

به گفته‌ مؤیدین سماع اموات این سلام و خطاب و سخن گفتن که در دعای مذکور می‌بینیم، برای کسی معنا می‌دهد که می‌شنود و می‌فهمد و الا چطور پیامبر از ما می‌خواهد که به کسی که نمی‌شنود و نمی‌فهمد سلام دهیم؟!!!

جواب: این تنها موردی نیست که به کسی که نمی‌شنود سلام داده می‌شود، در ذیل به مواردی اشاره می‌کنیم که در آن‌ها به کسانی که نمی‌شنوند سلام داده می‌شود و مورد خطاب قرار می‌گیرند:

مورد اول: واجب است که در نماز و در تشهد به پیامبر  ج سلام داده شود و نماز بدون این سلام باطل است و این کار را اصحاب آن حضرت در زمانی که ایشان زنده بود نیز انجام می‌دادند و در نمازهای‌شان پشت سر ایشان یا در غیاب‌شان و در خانه‌های‌شان، در مسجدشان و یا در مساجد دیگر، در شهر ایشان یا مناطق دیگر به ایشان سلام می‌دادند، آیا هیچ عاقلی می‌تواند ادعا کند که آن حضرت  ج این سلام‌ها را در حیات‌شان می‌شنیده است؟!، مسلماً نه! ایشان این سلام‌ها را نمی‌شنیده است. حال که ایشان وقتی در قید حیات بود این سلام را نمی‌شنید آیا بعد از وفاتش که نزد پروردگارش است می‌شنود؟ به خصوص اینکه - همانطور که قبلاً توضیح دادیم - ایشان خود فرموده‌اند که سلام بعد از وفاتش را به ایشان می‌رسانند نه اینکه خود بشنود.

مورد دوم: ما در نماز جماعت‌مان وقتی مقتدی هستیم در پایان نماز با صدای آهسته سلام می‌دهیم و نیت‌مان سلام به فرشتگان و امام جماعت و سایر مقتدیان است و این در حالی است که اینان این سلام را چون آهسته گفته می‌شود نمی‌شنوند!

مورد سوم: در سوره‌ی صافات آیات ٩١ و ٩٢ می‌خوانیم که ابراهیم  ÷ خطاب به بت‌های بی‌جان و ناشنوا فرمود: ﴿أَلَا تَأْكُلُونَ. مَا لَكُمْ لَا تَنطِقُونَ﴾؛ «و گفت: آیا (از غذاهای رنگارنگ) نمی‌خورید؟ شما را چه شده است که حرف نمی‌زنید؟».

آیا این سخن گفتن ابراهیم با بت‌هایی که نمی‌شنوند نامعقول و عبث است؟! و یا اینکه بت‌ها می‌شنوند؟!

ای مؤیدین سماع اموات! آیا به یکی از این دو اعتقاد مهلک (نامعقول بودن کار ابراهیم یا شنوابودن بتان) تن می‌دهید یا اینکه از استدلالات باطل‌تان دست می‌کشید؟!

مورد چهارم: ابن عمر  ب روایت می‌کند که وقتی پیامبر  ج هلال ماه را می‌دید چنین دعا می‌کرد: «اللَّهُمَّ أَهْلِلْهُ عَلَيْنَا بِاليُمْنِ وَالإِيمَانِ وَالسَّلاَمَةِ وَالإِسْلاَمِ، رَبِّي وَرَبُّكَ الله».[١٣]

می‌بینیم که در پایان دعا ماه را مورد خطاب قرار داده و می‌گوید: «خدای من و خدای تو الله است». اینجا پیامبر با ماه سخن می‌گوید در حالی که بی‌جان است و نمی‌شنود! و در حدیث دیگری ابن عمر روایت می‌کند که پیامبر  ج وقتی در سفر به شب برمی‌خورد می‌فرمود: «يَا أَرْضُ رَبِّي وَرَبُّكِ اللَّهُ، أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شَرِّكِ وَشَرِّ مَا فِيكِ، وَشَرِّ مَا خُلِقَ فِيكِ، وَمِنْ شَرِّ مَا يَدِبُّ عَلَيْكِ، وَأَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ أَسَدٍ وَأَسْوَدَ، وَمِنِ الْحَيَّةِ وَالْعَقْرَبِ، وَمِنْ سَاكِنِ الْبَلَدِ، وَمِنْ وَالِدٍ وَمَا وَلَدَ»[١٤].

می‌بینیم که در ابتدای دعا، زمین را خطاب قرار داده و به او می‌گوید: ای زمین خدای من و خدای تو الله است. و این در حالیست که زمین شنوایی ندارد!

[١٣] - السلسلة الصحیحة: ١٨١٦.

[١٤]- علامه آلبانی می‌گوید در سند این حدیث «یا ارض ربی ...» فرد مجهولی وجود دارد و بنابراین حدیث ضعیف است.