قرآن در نهج البلاغه

۱۲- قرآن کتابی بدون اختلاف است و اختلاف نظر و تشتّت در امور دینی را نمی‌پذیرد

۱۲- قرآن کتابی بدون اختلاف است و اختلاف نظر و تشتّت در امور دینی را نمی‌پذیرد

«تَرِدُ عَلَى أحَدِهِمُ القَضِيَّةُ في حُكْمٍ مِنَ الاَْحْكَامِ فَيَحْكُمُ فِيهَا بِرَأْيِهِ، ثُمَّ تَرِدُ تِلْكَ القَضِيَّةُ بِعَيْنِهَا عَلَى غَيْرِهِ فَيَحْكُمُ فِيها بِخِلافِ قَوْلِهِ، ثُمَّ يَجْتَمِعُ القُضَاةُ بِذلِكَ عِنْدَ إمامِهِم الَّذِي اسْتَقْضَاهُم، فَيُصَوِّبُ آرَاءَهُمْ جَمِيعاً، وَإِلَـهُهُمْ وَاحِدٌ! وَنَبِيُّهُمْ وَاحِدٌ! وَكِتَابُـهُمْ وَاحِدٌ!

أَفَأَمَرَهُمُ اللهُ ـ سُبْحَانَهُ ـ بِالاخْتلاَفِ فَأَطَاعُوهُ! أَمْ نَهَاهُمْ عَنْهُ فَعَصَوْهُ! أَمْ أَنْزَلَ اللهُ سُبْحَانَهُ دِيناً نَاقِصاً فَاسْتَعَانَ بِهِمْ عَلَى إِتْمَامِهِ! أَمْ كَانُوا شُرَكَاءَ لَهُ فَلَهُمْ أَنْ يَقُولُوا وَعَلَيْهِ أَنْ يَرْضِى؟ أَمْ أَنْزَلَ اللهُ سُبْحَانَهُ دِيناً تَامّاً فَقَصَّرَ الرَّسُولُ جعَنْ تَبْلِيغِهِ وَأَدَائِهِ؟ وَاللهُ سُبْحَانَهُ يَقُولُ: ﴿مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖۚوَفِيهِ تِبْيَانٌ لِكُلِّ شَيْءٍ، وَذَكَرَ أَنَّ الكِتَابَ يُصَدِّقُ بَعْضاً، وَأَنَّهُ لاَ اخْتِلافَ فِيهِ، فَقَالَ سُبْحَانَهُ: ﴿وَلَوۡ كَانَ مِنۡ عِندِ غَيۡرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ٱخۡتِلَٰفٗا كَثِيرٗا. وَإِنَّ القُرآنَ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ، وَبَاطِنُهُ عَمِيقٌ، لاَ تَفْنَى عَجَائِبُهُ، وَلاَتَنْقَضِي غَرَائِبُهُ، وَلاَ تُكْشَفُ الظُّلُمَاتُ إلاَّ بِهِ») [۳۴](.

(هرگاه در حکمی از احکام به یکی از آنها مراجعه می‌شود بر طبق نظر خویش در آن حکم می‌دهد؛ سپس عینا همان موضوع به دیگری ارجاع داده می‌شود، او برخلاف آن نظر می‌دهد. سپس همین حاکمان نزد امامی که آنان را به قضاوت منصوب نموده گرد می‌آیند، او نیز آراء همگی آنان را تأیید می‌نماید. در حالیکه: خدایشان، پیامبرشان، و کتاب‌شان یکی است! آیا خدای تعالی امر به اختلاف نموده وایشان فرمان او را اطاعت کرده‌‌اند؟! یا اینکه آنها را از اختلاف باز داشته و آنها از فرمانش سربر تافته‌اند؟! آیا خداوند سبحان دین ناقصی فرستاده و از ایشان برای اتمام آن کمک خواسته‌؟! یا اینکه آنان شریکان خدایند و هرچه گویند بر خداست که به آن رضایت دهد؟! یا اینکه خداوند سبحان دین تامّ و کاملی را فرستاده ولی رسول جاز تبلیغ و ادای آن کوتاهی نموده؟! در حالیکه خدای تعالی می‌فر‌‌ماید: در کتاب چیزی را فروگذار نکردیم. و فرموده است: در آن ـ کتاب الهی ـ بیان هر امر ـ دینی ـ آمده است. و یادآور شده است که بخشی از کتاب بخش دیگر را تأیید می‌نماید؛ و هیچ اختلافی در آن موجود نمی‌باشد. و خداوند سبحان فرموده است: «و چنانچه از نزد غیر خدا بود در آن اختلاف زیادی می‌یافتند»؛ و براستی ظاهر ـ الفاظ ـ قرآن زیبا، و باطن ـ معانی ـ آن ژرف، و عجایبش فناناپذیر، و شگفت‌یهایش بی‌پایان است؛ و تاریکی‌ها جز به وسیلۀ آن روشن نگردد).

خطبۀ فوق یادآور حدیث شریف نبوی جاست که می‌فرماید: «إذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن».

(هرگاه فتنه‌ها چون پاره‌های شب تاریک بر شما روی آرند، بر شما باد که به قرآن پناه آرید).

[۳۴] نهج‌البلاغه، خطبه ۱۸.