علم و دانایی خداوند
آیۀ ۱:
﴿وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ ٥٩﴾[الأنعام: ۵۹].
«کلیدهای خزاین غیب نزد اوست. کسی جز خدا از آنها آگاه نیست. و نیز، آنچه در خشکی و دریاست همه را میداند. هیچ برگی از درخت نمیافتد، مگر آنکه خدا از آن آگاه است و هیچ دانهای در اعماق تاریکیهای زمین و هیچ تر و خشکی نیست، مگر آنکه در کتاب روشن، (شرح آن) آمده است».
آیۀ ۲:
﴿وَمَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ﴾[یونس: ۶۱].
«هیچ ذرهای در همهی زمین و آسمان از خدای تو پنهان نیست. و کوچکتر از ذره و بزرگتر از آن، هرچه هست، همه در کتابی (به طور) واضح، موجود است».
آیۀ ۳:
﴿وَأَسِرُّواْ قَوۡلَكُمۡ أَوِ ٱجۡهَرُواْ بِهِۦٓۖ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ ١٣﴾[الملک: ۱۳].
«و شما چه پنهان سخن بگویید چه آشکار، خدا میشنود و به اسرار دلها هم آگاه است».
توضیح: اسرار و کلیدهای خزاین غیب نزد خداست. خداوند کلیه رویدادهای گذشته، حال و آینده را با تمام جزئیات آن میداند. جز او کسی دیگر حتی انبیاء و فرشتگان هم دارای چنین علمی نبوده و نیستند. خداوند به ذرات بسیار کوچک و ریزی که در اعماق زمین و دریاها قرار دارند، آگاهی دارد. دارای چنان علم وسیعی است که تعداد درختان دنیا و برگهایشان و اینکه روزانه چند برگ بر زمین میافتد و نیز، قطرات باران و دانههای ریگ ریگستانهای دنیا را میداند. نزد او ریز و درشت، دور و نزدیک، بلند و کوتاه و روشن و تاریک، یکسان است. خداوند، مورچۀ کوچکی را که دردل تاریکی شب حرکت میکند، میبیند و صدای راه رفتنش را میشنود.
خواه بلند صحبت کنیم خواه آهسته، همه را میشنود. از آنچه در قلب بندگانش میگذرد، اطلاع دارد. خلاصه خداوند بر همه جا و همه چیز تسلط دارد. در یک لحظه، همۀ سخنان بندگانش را که به زبآنها و لهجههای مختلف دنیا گفته میشود، میشنود و میداند. پس چنین ذاتی شایسته است که سجده شود و بر همۀ موجودات عالم حکومت کند و مردم به او پناه ببرند.