منهج ابن کثیر در تفسیرش و ویژگیهای این تفسیر
تفسیر او اگر برترین و بزرگترین تفاسیر نباشد، بدون شک یکی از بزرگترین آنها است، در تفسیرش بین تفسیر و تأویل، روایت و درایت جمع نموده، به آوردن اسانید و بیان سندهای صحیح و نشاندهی اسناد ضعیف و موضوع توجه خاص داشته است، رجال را نقد کرده و ضوابط علم جرح و تعدیل را مراعات نموده است.
از ویژگیهای این تفسیر بزرگ اینست که: در تنبیه به روایتهای اسرائیلی و احادیث موضوع منحصر به فرد میباشد. احیانا روایتهای اسرائیلی را آورده و سپس در تعقیب آن میگوید: این روایت دخیل بوده و از اسرائیلیات باطل و دروغ میباشد، و گاهی روایت را نمیآورد بلکه بدان اشاره کرده و رأیش را بیان میکند.
در این ویژگی او از استاد خود شیخ الإسلام ابن تیمیه متأثر میباشد و چیزهای تازهای را نیز اضافه کرده است.
مفسرینی که پس از ابن کثیر آمدهاند و اسرائیلیات و موضوعات را نشاندهی کردهاند مدیون فضل ابن کثیراند و از دانش او سود بردهاند.
من نیز بر فضل تفسیر ابن کثیر بر خویشتن اعتراف میکنم؛ زیرا این کتاب مرجع و معتمد اول من در باب اسرائیلیات و موضوعات میباشد.
قابل یاد آوری است که امام ابن کثیر در نقد روایات و بیان منشأ و مصدر آن و چگونگی داخل شدن آن در ضمن روایات اسلامی ملکهی راسخ و حواس به جایی داشته است.
بطور نمونه به کلام ابن کثیر بر آیه: ۱۲۰ سورهی بقره، آیه: ۴۰ سورهی طه، آیات: ۵۱- ۵۶ سورهی انبیاء، آیات: ۴۱- ۴۴ سورهی نمل، آیه: ۴۶ سورهی عنکبوت و بدایات سورهی ق مراجعه شود.
سپس عدهای مجاهیل و ناشناخته شده آمدهاند و در حق حافظ ابن کثیر گستاخی میکنند. الله متعال ما را در مقابل جهل و جاهلان کافی است.