رفتار با همسر

نقش زن در تبار نامه خانواده همچون نقش طناب اسب و سینه و ساقه‌ی درخت خرما است و مایه سکونت و قرابت است. [یعنی زن در اسلام رکن اصلی و ستون اساسی خانه تلقی می‌شود].

پیغمبر بزرگوار می‌فرماید: «الدُّنْيا مَتاعٌ، وَخَيْرُ مَتاعِ الدُّنْيا الزَّوْجَة الصّالِحَةُ» [صحيح الجامع الصغير].

«کل دنیا وسیله زندگی و رفاه است و بهترین کالای آن زن نیکوکار است.»

از سر اخلاق نیکو و معاشرت پسندیده بر همسرش مادر مؤمنان عایشه‌ی طبیه بانگ برمی‌آورد و جهت جلب توجه او، او را به صیغه‌ی «ترخیم» بانگ برمی‌آورد و خبری به او می‌دهد که دلها از شادی آن به پرواز در می‌آیند.

عایشهلگوید، رسول اللهصفرمود: «يا عائِشُ هذا جِبْرِيلُ يُقْرِئُك السّلامَ» [متفق عليه].

«ای (عایشه)، این جبرائیل است و به شما سلام می‌رساند.»

آری این پیغمبر این امت، و کاملترین افراد آن از نظر اخلاقی و عظیم‌ترین آن‌ها از نظر منزلت و جایگاه است، با همه‌ی این اوصاف در معاشرت زیبا و نرم‌خویی و شناخت امیال عاطفی و درونی همسرانش نمونه و الگو و بی‌نظیر بود، پیغمبر زن را در جایگاه و منزلتی می‌نشاند که هر زن و همسری انتظار دارد و متمایل است به آن مرتبه از محبت – از سوی شوهرش – برسد و نزد او از چنین جایگاهی برخوردار باشد!.

عایشهلمی‌گوید: من و رسول اللهص– در زمانی که در حیض بودم – در یک طرف می‌آشامیدیم بعد از اینکه خود می‌آشامیدم ظرف را به او می‌دادم بوقت آشامیدن درست دهان بر جای می‌نهاد که من دهان خود را بر آنجا می‌نهادم، و با دندان گوشت را گاز می‌گرفتم و از استخوان می‌کندم رسول خدا آنرا از من می‌گرفت و درست برجای از آن گاز می‌گرفت که من گاز گرفته بودم. [مسلم].

رسول اللهصچنان نبود که منافقان زعم و گمان می‌برند و مستشرقان او را بدان متهم می‌نمایند ... بلکه او زیباترین روش‌های معاشرت خانـوادگی را با همسرانش داشت.

از عایشهلمنقول است «أنَّ النبيصقبّل امرأة من نسائه ثم خرج إلى الصلاة ولم يتوضأ» [أبوداود والترمذی].

«رسول اللهصیکی از همسران خود را بوسید بعد برای نماز به مسجد رفت و تجدید وضو ننمود».

رسول اللهصدر چندین جا بوضوح بیان می‌کند که زنان از جایگاه و مکانت خاص و با ارزشی برخوردار هستند. این رسول اللهصاست که در جواب سؤال عمرو بن العاصسبه او تعلیم می‌دهد که محبت همسر نزد مرد عاقل و متوازن و کامل نه تنها مایه شرمساری و خجالت نیست که حاکی از کمال او است.

از عمرو بن العاصسمنقول است: که خطاب به رسول اللهصگفت: محبوبترین انسان‌ها نزد شما کیست؟ فرمود: «عایشه» [متفق علیه].

هر کس خواهان خوشبختی و سعادت خانوادگی است باید در این حدیث عایشۀ طیبه تأمل ورزد که در رابطه با چگونگی رفتار رسول اللهصبا او می‌گوید:

عایشه گوید: «كنت أغتسل أنا ورسول اللهصمن إناء واحد»[البخاری].

«من و رسول اللهصبا هم در یک ظرف غسل می‌کردیم».

رسول اللهصاز هر وسیله‌ی مباح و فرصتی جهت شادی و سرور به دل اعضای خانواده انداختن، استفاده می‌جوید.

عایشه گوید: در یکی از سفرها همراه رسول خدا از شهر مدینه خارج شدیم آن هنگام من جاریه‌ی ضعیف و لاغر بودم به همراهان گفت شما بروید، آن‌ها رفتند. بعد فرمود «بیا با هم یک مسابقه‌ی دَوْ بکنیم» مسابقه کردیم من گرو را از او بردم و جلو افتادم رسول اللهصساکت شد و چیزی نگفت، بعد از گذشت مدت زمانی که من چاق شده بودم، در سفری همراه او به بیرون رفتم. خطاب به مردم (همراهان) گفت شما جلو بروید وقتی آن‌ها رفتند، فرمود: ای عایشه بیا با هم مسابقه کنیم، در مسابقه او از من سبقت گرفت و خنده کنان می‌گفت: «این به آن». [أحمد].

این عمل جای اوج اهتمام، و یک شوخی و بازی لطیف و جای تقلید است، به همراهان می‌گوید بروند و خود با همسرش به بازی و مسابقه می‌پردازد تا همسر بر او پیشی بگیرد و بدین وسیله شادی و فرح به قلب او بیندازد... بعد از گذشت مدت زمانی شوخی و مسابقه گذشته را به یاد او می‌‌آورد و پس از بردن مسابقه و پیشی گرفتن از او می‌گوید: «این به آن»!.

هر کس امروز در سرزمین گستردۀ خدا بگردد و در احوال بزرگان و سران اقوام به تأمل بپردازد از این عمل رسول خدا به تعجب در خواهد افتاد. زیرا او در حینی که پیغمبری بـزرگوار و فرماندۀ ظفرمند و پیروز و فرزند و زاده قریش و بنی هاشم است – در روزی از روزها – که خود فرمانده و رهبر لشکر بوده پیروزمندانه از جنگ برمی‌گردد با وجود این با همسرانش رفتاری بس نرم و مهربانانه دارد، فرماندهی لشکر و طولانی و خستگی‌آور بودن راه و پیروز در جنگ باعث نشد که رفتار نیکو و نرم با همسران خود را فراموش کند، و با اینکه ضعیفه هستند با او به احتجاج و گفتگو می‌پردازند و او را سؤال پیچ می‌نمایند و اوج نرمی و بردباری و محبت از وی می‌بینند. صفاتی که باعث فراموش کردن همه‌ی سختی‌ها و رنج‌های سفر می‌شوند.

بخاری گوید: وقتی از غزوه خیبر برگشت و با صفیهلدختر حیی ازدواج کرد عبای به اطراف شتری که صفیه را بر آن سوار کرده بود کشید بعد در کنار شتر زانو زد و صفیه پای خود را بر زانوی او نهاد تا بر شتر سوار شود.

این صحنه‌ی مؤثر و دل نشین بر اوج تواضع او دلالت دارد آری در حالی که فرماندۀ ظفرمند و پیغمبری مرسل بود به امت خودش یاد می‌داد که تواضع در مقابل خانواده و حمایت از وی به هیچ وجه باعث کاهش ارزش انسان نمی‌شود، بلکه فرد را در خوشبخت زندگی کردن یاری می‌رساند و او را خوشبخت و سعادت‌‌مند می‌نماید.

از جمله وصیت‌های اوصخطاب به امتش اینکه: «ألا وَاسْتُوْصُوا بِالنِساءِ خَيْراً» [مسلم].

آگاه باشید و بدانید که به شما توصیه شده که با همسرانتان به نیکی و خیر رفتار کنید.