روش امر به معروف و نهی از منکر:
روش امر به معروف و نهی از منکر، در برخورد با افراد مختلف، متفاوت است. معمولا طبع آدمی بگونه ای است که موافق با نرمی و مدارا است و از آن بیشتر تاثیر میپذیرد، اما نرم برخورد کردن با تمامی انسانها مفید واقع نمیشود.
قال حافظ ابن رجب: قال بعض السلف: «من وعظ أخاه فيمـا بينه وبينه فهي نصيحة، ومن وعظه على رؤوس الناس فإنمـا وبَّخَه» [۳۴].
حافظ ابن رجب /میفرماید: یکی از علمای سلف (پیشینیان ما) گفته است:
«هرکس برادرش را پنهانی وعظ و اندرز دهد این همان نصیحت (واقعی) است، اما هرکس او را نزد مردم و دیگران اندرز دهد در حقیقت او را توبیخ میکند».
وقال الفضيل بن عياض /: «الـمؤمن يستر وينصح، والفاجر يـهتك ويعيِّر» [۳۵].
و فضیل بن عیاض /فرمودند: «مؤمن خطای مردم را میپوشاند و نصیحت میکند، اما انسان فاجر خطای مردم را افشاء میکند و سرزنش میکند».
وقال أحـمد /: «الناس محتاجون إلى مداراة ورفق في الأمر بالـمعروف بلا غلظة إلا رجل معلن بالفسق فلا حرمة له» [۳۶].
و امام احمد /فرمودند: «مردم در هنگام امر به معروف به مدارا و نرمی نیاز دارند نه شدت و تندی، مگر برای مردی که علناً گناه و فسق میکند که دیگر حرمتی برایش نیست».
وقال سفيان الثّوريّ /: «لا يأمر بالـمعروف ولا ينهى عن الـمنكر إلّا من كان فيه خصال ثلاث: رفيق بمـا يأمر، رفيق بمـا ينهى، عدل بمـا يأمر، عدل بمـا ينهى، عالـم بمـا يأمر، عالـم بمـا ينهى» [۳٧].
و امام سفیان ثوری /فرمود: «کسی امر به معروف و نهی از منکر نکند مگر آنکه سه ویژگی را دارا باشد: به آنچه که امر و نهی میکند با نرم خویی رفتار کند، و به آنچه که امر و نهی میکند منصفانه برخورد کند، و به آنچه که امر و نهی میکند علم داشته باشد».
[۳۴] «جامع العلوم والحکم» (ص: ٩۱). [۳۵] «جامع العلوم والحکم» (ص:٩۱). [۳۶] «جامع العلوم والحکم» (ص: ۳۴۲). [۳٧] «الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر للخلّال» (ص: ۴۶).