جواهری از سخنان سلف صالح

فهرست کتاب

سکوت کردن و کم سخن گفتن از حکمت است:

سکوت کردن و کم سخن گفتن از حکمت است:

گاهی سکوت کردن در مورد بعضی مسائل موجب سالم ماندن فکر و اعتقاد ما نسبت به آنها می‌شود، چه بسا زیاد گفتن درباره آنها ما را از حق منحرف کند، پس همان بِه که زبان خود را حفظ کنیم، چرا که هرچه بر زبان آوریم ثبت خواهند شد و در قیامت مسئول آن خواهیم بود و از آن سوال می‌شویم.

عن حصين بن عبد الرحمن، عن ميمون، قال: «أربع لا تكلم فيهن: علي وعثمـان والقدر والنجوم» [٧۸].

از حصین بن عبدالرحمن روایت شده که میمون بن مهران فرمود: «چهار چیز هستند که نباید در مورد آنها (زیاد) تکلم (و سخن پراکنی) کرد (زیرا ممکن است به ناحق گویی و بیراهه برسد): علی س، و عثمان س، و قضاء و قدر، و نجوم (یکی از ابزارهای سحر و کهانت و طالع بینی)».

وعن وهب بن منبّه قال: «أجمعت الأطبّاء (على) أنّ رأس الطّبّ الحمية، وأجـمعت (الحكمـاء) أنّ رأس الحكمة الصّمت» [٧٩].

و از وهب بن منبه نقل است که فرمود: «اطباء متفق هستند که رأس سلامت، پرهیز و خودداری کردن است، و حکماء نیز متفقند که رأس حکمت؛ سکوت است».

وقال النخعي /: «يـهلك الناس في فضول الـمـال والكلام» [۸۰].

و نخعی /فرمودند: «مردم بخاطر زیاده روی در کسب مال و سخن گفتن به هلاکت می‌روند».

وأخرج ابن باكويه، عن أحـمد بن خالد عن أبيه؛ قال: «أدنى نفع الصّمت السّلامة، وأدنى ضرر (الـمنطق) النّدامة. والصّمت عمّـا لا يعني من أبلغ الحكم» [۸۱].

احمد بن خالد از پدرش نقل می‌کند که گفت: «کم‌ترین نفع سکوت، سلامت است، و کم‌ترین ضرر سخن گفتن پشیمانی است، و سکوت در چیزی که سودی ندارد از کمال حکمت است».

وقال محمد بن عجلان /: «إنمـا الكلام أربعة: أن تذكر الله، وتقرأ القرآن، وتسأل ‏عن علم فتخبر به، أو تكلم فيمـا يعنيك من أمر دنياك» [۸۲].

محمد بن عجلان /فرمودند: «سخن و کلام (مفید) تنها چهار تا هستند: اینکه ذکر خدا کنی، و قرآن قرائت کنی، و از علمی سوال کنی که بتوانی آنرا به دیگران برسانی، و درباره چیزی سخن بگویی که برای دنیایت مفید باشد».

[٧۸] ‏«حلیة الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی.‏ [٧٩] ‏«حسن السمت فی الصمت» للسیوطی (ص: ۲۴).‏ [۸۰] ‏«جامع العلوم والحکم» (ص: ۱۴۴).‏ [۸۱] ‏«حسن السمت» (۳۲).‏ [۸۲] ‏«جامع العلوم والحکم» (ص: ۱۴۴)‏.‏