جایگاه رفیع سنت در دین اسلام

* سنت مانند قرآن یکی از مراجع حل نزاع

سنت نبوی مانند قرآن كریم یكی از مصادر حل و فصل و نزاع و اختلافات ذات البینی مسلمانان بشمار می‌رود.

طوریکه می‌بینیم خداوند متعال در قرآن کریم مسلمانان را امر و توصیه نموده است تا در هنگام بروز نزاع و اختلاف، حل و فصل امور مورد نزاع خویش را به طرف الله جل جلاله، و رسول برگزیدۀ وی محمد جارجاع نمایند.

چنانچه در این مورد فرموده است:﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا﴾ [النساء: ۵۹]. «پس هرگاه در امرى [دینى] اختلاف نظر یافتید اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید آن را به [كتاب] خدا و [سنت] پیامبر [او] عرضه بدارید این بهتر و نیک فرجام‏تر است».

ومنظور از ارجاع و یا برگردانیدن حل اختلاف و خصومات به طرف الله جل جلاله و رسول وی همانا ارجاع و برگردانیدن امور متنازع فیها به طرف کتاب الله (قرآن کریم)، و شخص رسول در وقت حیات و زنده بودن شان، و سنت و احادیث وی بعد از وفات ایشان است.

نکته بسیار مهم دیگری که در این آیت به آن تاکید شده این است که خداوند متعال در این آیت ارجاع حل نزاع در مسائل دینی را بطرف کتاب و سنت نشانه و علامۀ بارز ایمان قرار داده است، طوریکه فرموده است: ﴿إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾«اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید».

خداوند متعال طوریكه ارجاع امور متنازع فیها را به طرف کتاب الله و سنت رسول الله یکی از تقاضاها و نشانه‌های ایمان قرار داده است، هم چنان برعکس ارجاع ننمودن و گوش ندادن به حكم رسول، و مخالفت از حكم و فیصلۀ رسول را در آیات دیگر خلاف تقاضای ایمان قرار داده است.

چنانچه در مورد نفی ایمان از كسانیكه به حكم و فیصلۀ رسول قناعت نمی‌نمایند، فرموده است: ﴿فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا ٦٥﴾ [النساء: ۵۶]. «ولى چنین نیست به پروردگارت قسم كه ایمان نمى‏آورند مگر آنكه تو را در مورد آنچه میان آنان مایه اختلاف است داور گردانند سپس از حكمى كه كرده‏اى در دل‌هایشان احساس ناراحتى [و تردید] نكنند و كاملا سر تسلیم فرود آورند».

شکی نیست که این حکم یعنی ارجاع و برگرداندن امور متنازع فیها بطرف کتاب الله، و سنت رسول وی تا روز قیامت ادامه داشته و ساری المفعول می‌باشد، که این در ذات خود دلیل واضحی است بر اینکه سنت پیامیرجیکی از مصادر حل و فصل نزاع و اختلافات مسلمانان به شمار می‌رود، و شكی نیست كه این نکته بذات خود جای سنت را در دین بخوبی مشخص و واضح می‌سازد.