مقدمه
بسم الله الرحمن الرحیم
وقتی در مورد اهل سنّت ایران سخن به میان می‌آید، اولین سوال‌هایی که به ذهن خطور می‌کند این است که جمعیت اهل سنّت چقدر است و در چه مناطقی و در کجای ایران زندگی می‌کنند؟ این موضوعی است که سعی می‌کنیم در این مقاله به کنکاش بکشانیم. درست است که آمار دقیقی از اهل‌سنّت ساکن ایران در دسترس نیست، اما طبق برآوردها جمعیت اهل‌سنّت ایران بین هجده تا بیست میلیون نفر می‌باشد که همواره این آمار رو به ازدیاد هست. اما قبل از اینکه از خود بپرسیم چه شده که در ایران اهل‌سنّت زندگی می‌کند، باید قضیه را با دیدی وسیع‌تر بنگریم، زیرا با بازنگری تاریخ به حقیقتی پی خواهیم برد که شاید خیلی‌ها از آن با خبر نیستند، حقیقتی غیر قابل انکار و آن این است که اهل‌سنّت ساکنان اصلی ایران زمین هستند و قبل از تأسیس و پیدایش مذهب شیعه، در ایران می‌زیستند و غریبه و مهاجرانی نیستند که از سرزمین دیگر بسوی ایران عزیمت کرده باشند، بلکه باید پرسید مذهب شیعه چه زمانی وارد ایران شد و چگونه توانست بر مناطق داخلی ایران سیطره پیدا کند؟
و چرا اهل‌سنّت در مرزهای ایران مستقر هستند؟ به طور خلاصه می‌گوییم سرزمینی که به اسم سرزمین فارس معروف است تنها شامل ایران کنونی نیست، بلکه در طول تاریخ چه قبل از اسلام و چه بعد از آن، مناطق بسیار وسیعی را شامل می‌شد، که از منطقه غرب آناتولی آغاز و از فلات ایران رد می‌شد، از مرزهای افغانستان کنونی می‌گذشت و تاجیکستان و ازبکستان که شهرهای مهمی همچون، مرو و بخارا و خُجند و سمرقند در این مناطق هستند را نیز دربر می‌گرفت، در ابتدا به حال و اوضاع ایران بعد از سقوط خلافت عباسی‌ها می‌پردازیم تا برای ما بیشتر مشخص شود که صفویان و تاتارهای قزلباش چگونه توانستند از این نابسامانی‌ها استفاده کنند و ایران را به تصرف خود در بیاورند.