١- کردستان
امروز مناطق کردستان که در داخل ایران واقع است، در چهار استان (کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و قسمت‌هایی از ایلام) تقسیم بندی شده است.
کردستان کشتارگاه صفوی‌ها: کردستان را می‌توان به عنوان قتل‌گاه و گشتارگاه صفوی‌ها نام برد، مهم‌ترین جنگ‌هایی که بین صفوی‌ها و عثمانی‌ها رخ داد در این مناطق بوده است، ما اسم چالدران را زیاد شنیده‌ایم اما شاید ندانیم که چالدارن یک منطقه‌ی کردنشین است که هنوز مردم آن بر مذهب اهل سنّت هستند و در چالدران درد آورترین جنگ برای صفوی‌ها رخ داد، آن چنان ضربه سنگینی بر پیکره صفوی‌ها ایجاد کرد که نتوانستند دوباره بر روی پای خود کما فی السابق بایستند، و چون مناطق کرد نشین نقطه مرزی بین عثمانی و صفوی را تشکیل می‌داد، کردها به راحتی از امرای عثمانی امداد می‌جستند، کردستان سرزمین بسیار بزرگی است که از غرب ایران امروزی شروع می‌شود و شمال عراق و شرق کشور ترکیه و شمال شرق سوریه را نیز دربر می‌گیرد. قسمت عمده‌ی کردستان خارج از ایران امروزی است و در ترکیه قرار دارد که مهم‌ترین شهر آن دیاربکر نام دارد و در قدیم نام «آمد» بر آن نهاده بودند. آق قویونلوها از ترک‌هایی بودند که بعد از حمله‌ی مغول وارد فلات ایران و آناتولی شده و توانسته بودند بر این منطقه سیطره پیدا کنند که در دورانی شهر دیاربکر مرکز حکومت‌شان بود. بعد هم تبریز و مناطق وسیعی از ایران تا شیراز در دایره حکومت آن‌ها و کسانی که منتسب به آن‌ها بودند قرار داشت، جنگ‌های زیادی بین آن‌ها و قزلباش‌ها و صفوی‌ها رخ می‌داد که خیلی از این جنگ‌ها در مناطق کردنشین بود و تا آن زمان مرزی بین کشورها وجود نداشت و کشورها در حال شکل گیری بود یعنی امپراطوری عثمانی و دولت صفوی، ازبکان و گورکانیان ترسیم حدود را تازه آغاز کرده بودند و قسمت عمده کردستان برای همیشه از ایران جدا شد. با این وجود صفوی‌ها و حکومت‌های بعد از آن نتواسته بودند بر مناطق کردنشین داخل ایران سیطره فکری و مذهبی پیدا کنند. علاوه بر این، اتحاد و همبستگی خود کردها باعث شده بود صفویان نتوانند در میان آن‌ها نفوذ کنند و این امر بین کرد شیعه و سنی فرقی نداشت چون می‌بینیم در زمان شاه عباس وقتی به مناطق کرد نشین حمله می‌شد حتی کردهای شیعه نیز در صف کردهای سنی بودند و این برای شاه عباس خوشایند نبود. بسیاری از کردهای شیعه که از قوم کرمانج بودند با نقشه شاه عباس به خراسان و مناطق دیگری از ایران کوچانده شدند، که هدف از آن تضعیف کرمانج‌ها بود و اینکه آن‌ها جلو هجوم ازبکان در خراسان را بگیرند. کردها در دستگاه حکومتی عثمانی‌ها بسیار نفوذ داشتند و از اعتبار بالایی برخوردار بودند که این امر باعث شده بود مناطق‌شان در مقابل هجوم صفوی‌ها حفظ شود و همچنان بر مذهب خود باقی بمانند.