٦- تالش
تالش و عنبران و خلخال: امروز تالش و عنبران و رضوان شهر در استان مازندران و خلخان در استان اردبیل قرار دارد، صفویان اهل اردبیل بودند، از آنجا حرکت خود را آغاز کردند اما بسیاری از شهرها و روستاهای اردبیل و تالش را شهروندان اهل سنّت تشکیل میدهند. مردم تالش از اقوام تالشی هستند که با زبان خاص خود صحبت میکنند و مردم خلخال و نمین در اردبیل به زبان آذری تکلم میکنند. این موج و سیل بنیان کن صفوی، نتوانست بر ارادهی مردم تالش غلبه کند و آنها بر مذهب خود باقی ماندند اما بسیاری از مناطق نزدیک به اردبیل مکانی بود برای انتقام گرفتن صفویها و بخصوص شاه اسماعیل، از اهل سنّت چون هر وقت شکست میخوردند به این مناطق حمله میکردند و در این شهرها کشتار به راه میانداختند. یکی از جنگهای همیشگی صفویها در شروان بود که امروز جزو کشور آذربایجان میباشد و این نبردها باعث شده بود، مردم مذهب خود را حفظ کنند و مردم از مذهب خود برنگشتند و همچنان ثابت قدم ماندند، و یکی دیگر از مهمترین اسباب حفظ مذهب، کوهستانی و صعب العبور بودن این مناطق بود که با راحتی قابل دسترسی نبود، با بررسی و بازنگری تاریخ پی میبریم که هرگاه هر منطقهای از ایران که به دست صفویها افتاده بود قدرت قزلباش و صفوی را ضعیف احساس میکرد بلافاصله سر برمیتافتند و دوباره به مذهب اهل سنّت باز میگشتند، و دوباره انتقام گیری صفویها از آنها شروع میشد.