طائفههای اهل بدعت
۱- جهمیه: آنها پیرو «جهم بن صفوان» میباشند که در سال ۱۲۸ هجری در خراسان بقتل رسید. به آنها «معطّله» نیز میگویند، زیرا بسیاری از اسماء خداوند را انکار و تعطیل کردند. همچنین به آنها «جبریه» نیز میگویند زیرا معتقد بودند انسان در عمل خود مجبور بوده و هیچ اختیاری از خویشتن ندارد. و چون میگفتند فاعل کبیره، مؤمنی کامل الایمان است و هرگز وارد جهنم نخواهد شد، به «مرجئیه» معروف شدند.
۲- معتزله: که پیروان «واصل بن عطاء» هستند که مجلس «حسن بن بصری» را ترک گفت و عزلت جست. مذهب آنها در صفات مانند جهمیه است و صفات خداوند را انکار میکنند و در افعال عباد اینست، که بندگان در عمل خود آزادی تام دارند و اراده و قدرت پروردگار است. بهمین دلیل به آنها «قدریه» میگفتند. و چون معتقدند که فاعل کبیره در آتش جاویدان باقی میماند به «وعدیه» معروف شدند.
۳- خوارج: که بر امام مسلمین شورش کردند و از فرمان او خارج شدند. به آنها «حروریه» نیز میگویند، که این اسم منسوب به منطقهای در عراق بنام حروراء است. مذهب آنها بر این است که فاعل کبیره در آتش جاویدان باقی میماند و خون و مالش حلال میگردد.
۴- روافض: گروهی بودند که ابتدا پیرو «زید بن علی بن حسینس» بودند و در مورد ابوبکر و عمر از او سؤال کردند و او ثنای آندو را گفت و آنها را وزیر و مشاور جدش، پیامبر محمدجخواند. این بود که وی را نپذیرفتند «رَفَضَ» و او رها کردند.