فرقه ۳۰- جهميه:
جهمیه گویند انسان هیچ‌گاه قادر نیست که خدا را بشناسد و به معرفت آن سیراب گردد، زیرا فهم ارداک آدمی جزء وهم و خیال نیست و خدا را با وهم کاری نباشد. پس هرکس بگوید به معرفت اللّه دست یافته‌ام او کافر و دروغگو است. و پیامبر محمدجفرموده، همه آدمیان در معرفت خدای تعالی احمقند و نادان. اهل سنت و جماعت گویند شناخت و رسیدن به معرفت الهی از راه قلب و یقین ممکن است و نمی‌توان آن را انکار کرد، اما شناخت دقیق خدا و فهمیدن تمام چیزهایی که او آنرا دربر دارد، ممکن نیست و اگر غیر این بود هیچکس از راه فهم و عقل و یقین به خدا نمی‌رسید و خدا برای اثبات وجودش و قیامت این همه دلیل و برهان نمی‌آورد. پس عقل آدمی وهم و خیال نیست و خداوند عقل آدمی را قاضی شناخت خود و آثارش در هستی، برای انسان قرار می‌دهد.
تو به قیمت و رای دو جهانی
چکنم قدر خود را نمی‌دانی