سبقت عمدی از امام:

عجله از سرشت انسان است، خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا﴾[الإسراء: ۱۱]. «و انسان شتابکار است».

تأنی از الله و عجله از شیطان است [۳۰]افراد بسیاری دیده می‌شوند که هنگام نماز با جماعت در رکوع و سجود و عموماً در تکبیرات انتقال (از رکن و حالتی به رکن دیگر) و حتی در سلام از امام سبقت می‌گیرند، این امر که نزد بسیاری از مردم مسأله‌ای بی‌اهمیت و پیش پا افتاده است، در مورد آن از پیامبر جوعید سختی وارد شده است، آنگاه که فرمودند: «مگر کسی که قبل از امام سر را بلند می‌کند، از این نمی‌ترسد که خداوند سر او را به سر الاغی تبدیل نماید» [۳۱].

باید اندیشید که هنگامی که از نمازگزار خواسته شده که هنگام رفتن به مسجد وقار و آرامش خود را حفظ نماید، پس در هنگام نماز حکم چه خواهد بود، برخی دیگر از مردم ضابطه خوبی ذکر کرده اند، و آن این که مقتدی پس از پایان تکبیر امام شروع به حرکت کنید (و به رکن دیگر منتقل شود) یعنی هرگاه امام حرف «راء» الله اکبر را تلفظ نمود، مقتدی شروع به حرکت کند، نه قبل از آن حرکت کند و نه از آن تأخیر نماید، و به اینگونه این امر منضبط و منظم می‌گردد، اصحاب پیامبر جکاملاً حریص و مواظب بودند که مبادا از ایشان سبقت بگیرند، حتی یکی از اصحاب حضرت براء بن عازبسمی‌گوید: اصحاب پشت پیامبر جنماز می‌خواندند و هنگامی که ایشان سر را از رکوع بلند می‌کردند، کسی دیده نمی‌شد که (برای رفتن به سجده) کمرش را خم کند، تا این که پیامبر جپیشانی خویش را به زمین می‌گذاشتند، آنگاه اصحاب در پی ایشان به سجده می‌افتادند» [۳۲]. و هنگامی که پیامبر جسالخورده شدند و در حرکات ایشان (هنگام نماز) نوعی کندی پدید آمد اصحاب را که پشت ایشان نماز می‌خواندند گوشزد نموده و فرمودند: ای مردم وزن من سنگین شده (و پیر شده‌ام) پس مواظب باشید که در رکوع و سجود از من سبقت نگیرید» [۳۳]. امام نیز در تکبیرگفتن هنگام نماز باید از سنت پیامبر جکه در حدیث ابوهریرهسآمده، پیروی کند، وی می‌گوید: پیامبر جدر نماز هنگامی که برمی‌خاستند تکبیر می‌گفتند، و سپس هنگامی که به رکوع می‌رفتند و سپس تکبیر می‌گفتند و سپس هنگامی که به سجده می‌رفتند و سپس هنگامی که سر از سجده بلند می‌کردند، و سپس هنگامی که دوباره به سجده می‌رفتند و سپس نگامی که سر را از سجده بلند می‌کردند، و سپس تا پایان نماز به اینگونه عمل می‌کردند و هنگامی که از قعده اول برمی‌خواستند تکبیر می‌گفتند» [۳۴]. پس اگر امام همراه و همزمان با حرکت (به رکن دیگر) تکبیر بگوید و مقتدی‌ها بر خود لازم بگیرند که بر کیفیتِ سابق عمل کنند، امر نماز جماعت اصلاح و انتظام می‌یابد.

[۳۰] بیهقی: السنن الکبری: ۱۰/ ۱۰۴. [۳۱] مسلم: ۱/ ۳۲۰، ۳۲۱. [۳۲] مسلم، ش ۴۷۴. [۳۳] رواه البیهقی: ۲/ ۵۳ و ارواء الفلیل: ۲/ ۲۹۰. [۳۴] بخاری: ش ۷۵۶.