پنهان نمودن عیوب کالا در معامله:
پیامبر جاز کنار تودهای گندم (فروشی) عبور نمودند، چون دست خویش را در آن فرو بردند، احساس نمودند که گندمهای زیرین خیس و تر هستند، و سپس به فروشنده گفتند: این چیست؟ گفت: یا رسول الله از باران خیس برداشته اند، فرمودند: پس چرا گندمهای خیس را در بالا و ظاهر نگذاشتی تا مردم آن را ببینند؟ هرکس فریبکاری کند از ما نیست [۶۸].
بسیاری از مغازهداران و فروشندگانی که از خداوند نمیترسند به روشهای گوناگونی میکوشند که عیوب کالا را از مشتری پنهان نمایند، مانند این که بر محل عیب بر چسب میزنند و یا اجناس معیوب و فاسد را ته کارتن جای میدهند، و یا این که برای جلادادن و براق نمودن آن مواد شیمیایی به کار میگیرند، و یا این که صدای موتر را موقتاً تنظیم میکنند، و پس از این که مشتری کالا را به منزل برد، پس از چند روزی خراب و اوراق میگردد و برخی دیگر تاریخ صلاحیت مصرف کالا را تغییر میدهند، و یا این که مشتری را از معاینه و بازدید کامل کالا منع میکنند، و بسیاری از بنگاهها و فروشگاههایی که ماشین و لوازم الکترونیکی و ادوات دیگری میفروشند عیوب آن را پنهان میکنند، این امر حرام و ناجایز است، پیامبرجفرمودند: «مسلمان برادر مسلمان است، و برای هیچ مسلمانی که چیزی را به برادرش میفروشد جایز نیست که عیب آن چیز را پنهان بدارد، بلکه باید آن را بیان نماید» [۶۹].
بسیاری از فروشندگان در مزایده علنی اینگونه میگویند: من خرمنی از آهن را میفروشم» و یا «این آهن پارههای بهم دوخته را میفروشم» و گمان میکنند که با گفتن این جمله به مشتری هر مسئوولیتی را از خود نفی میکنند، این چنین معاملهای برکتی در بر نخواهد داشت، آنگونه که پیامبر جفرمودند: «تا هنگامی که فروشنده و مشتری از هم جدا نشدهاند، اختیار کامل دارند، اگر به همدیگر راست بگویند و عیوب کالا را بیان نمایند در معامله آنان برکت داده میشود و اگر دروغ بگویند، و پنهانکاری کنند برکت معامله آنان از بین میرود» [۷۰].
[۶۸] مسلم: ۱/ ۹۹. [۶۹] ابن ماجه: ۲/ ۷۵۴. [۷۰] فتح الباری: ۴/ ۳۲۸.