قماربازی:
خداوند متعال میفرماید: ﴿إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾[المائدة: ۹۰].
«ای مؤمنان جز این نیست که شراب و قمار و انصاب و ازلام پلید و ناشی از عمل شیطان است، پس از آن احتراز کنید، باشد که رستگار شوید».
مردم دوران جاهلیت قماربازی میکردند، و یکی از معروفترین آن این بود که ده نفر به طور مساوی در خریدن شتری شریک میشدند، و گوشت آن را به هفت قسمت متفاوت تقسیم میکردند، و سپس قرعهکشی میکردند به هفت نفر از آنان به هریک نفر یک سهم میرسید و سه نفر دیگر محروم میگشتند.
اما در این زمانه قماربازی صورتهای متفاوت و گوناگونی دارد، مانند آنچه امروزه بنام اوراق مشارکت رواج یافته است که خود صورتهای متعددی دارد و معروفترین آن این است که هر فردی شمارهای میخرد و با آن در قرعهکشی شرکت میکند، و به نفرت اول و دوم و سوم که به قید قرعه مشخص شدهاند جوایز متفاوتی میدهند، این کار حرام است، گرچه برخی به گمان خود آن را کمکهای خیریه مینامند.
و یا این که مشتری کالایی را میخرد که در جعبۀ آن چیزی مجهول گذاشتهاند، و یا این که هنگام خرید کالا به مشتری شمارهای میدهند که در قرعهکشی شرکت کند، و به افرادی که در قرعهکشی برنده شوند جوایزی میدهند.
و یکی دیگر از صورتهای ربا در این زمان بیمههای تجاری است، همانند بیمه عمر، بیمه ماشین، کالا، بیمه حریق (حوادث) و بیمۀ «شامل» و «ضد الغیر» و غیره حتی برخی از خوانندهها آواز خود را نیز بیمه میکنند.
مفهوم میسر تمامی صورتهای قمار را دربر میگیرد، در این زمان سالنهایی ویژه برای بلیارد قمار ساخته شده که در آن میزهای سبزرنگی (بلیارد) مخصوص این کار و گناه بزرگ تهیه شده است، و همچنین اموالی که در مسابقات فوتبال و غیره به رهن گذاشته میشود نیز از قبیل میسر هستند، و در بسیاری از شهربازیها و تفریحگاهها بازیهای گوناگونی رواج دارد که مشتمل بر میسر هستند مانند «فیلبرز».
اما مسابقات و رقابتها بر سه نوع هستند:
اولاً: مسابقاتی که در آنها اهدافی شرعی دنبال میشود، و در هر صورت جایز و مباح هستند، چه در آن جایزهای تعیین شود یا خیر، مانند مسابقات شترسواری، اسبدوانی، تیراندازی و نشانهگیری و مانند مسابقات علمی مانند مسابقات حفظ و قرائت قرآن.
ثانیاً: مسابقاتی که فی نفس الامر و ذاتاً مباح هستند مانند فوتبال و مسابقات دو میدانی که از محرمات شرعی مانند عریانی و کشف عورت و تضییع نماز خالی باشند، چنین مساباقاتی بدون تعیین جوایز مباح و جایز هستند.
ثالثاً: مسابقاتی که اساساً حرام هستند و یا این که به حرام منجر میگردند، مانند مسابقات فساد که به نام مسابقه ملکه جمال و زیبایی مشهور هستند، و یا مسابقات بوکس و مشتزنی که طرفین بر چهره یکدیگر میکوبند (این امر حرام است) و مسابقات شاخزنی گوسفندان و خروسجنگی و غیره [۷۴].
[۷۴] آنچه ذکر شد چکیدۀ مباحثهای است که با شیخ عبد الحسن الزامل (حفظه الله) در این باره صورت گرفت، شاید به زودی در این باره رسالهای مستقل بنگارند.