درس هفدهم: پرهیز از شرک و گناهان

موارد هفت گانه گناهان کبیره که رسول الله  ج آنها را سبب نابودى و هلاکت انسان نامیده است:

١- شرک آوردن به خدا. (کسى را با خدا شریک گرفتن)[١٠٧].

٢- جادوگرى و ساحرى[١٠٨].

٣- کشتن انسان (زیرا خداوند آن را حرام کرده است) مگر به حق[١٠٩] .

٤- ربا دادن و گرفتن (نزول خوارى)[١١٠].

٥- خوردن و پایمال کردن اموال یتیمان[١١١].

٦- فرار از میدان جنگ. (پشت به دشمن کردن)[١١٢].

٧- تهمت زدن (نسبت دروغ) به زنان مؤمن و پاکدامن[١١٣].

مواردى دیگر از گناهان کبیره:

١- نافرمانى از پدر و مادر و آزار آنان[١١٤].

٢- قطع صله رحم(بر هم زدن صمیمیت و بى‌ارتباطى در میان خویشاوندان)[١١٥].

٣- شهادت و گواهى دروغ (جعلى)[١١٦].

٤- سوگند به دروغ خوردن[١١٧].

٥- آزار رساندن به همسایگان[١١٨].

٦- ستم کردن[١١٩].

در خون، جان، مال[١٢٠].و ناموس مردم[١٢١].

٧- میگسارى و شرابخوارى. (نوشیدن مشروبات الکلى ومست کنند)[١٢٢].

٨- قمار بازى (به آن مِیسَر هم گفته می‌شود)[١٢٣].

٩- غیبت کردن از یکدیگر[١٢٤].

١٠- سخن چینى و نمّامى[١٢٥].

و سایر مواردى که خداوند متعال و پیامبرش  ج از آنها نهى کرده‌اند[١٢٦].

[١٠٧]- خداوند متعال از زبان لقمان حکیم چنین بیان می‌دارد: ﴿يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ﴾ [لقمان: ١٣]. «ای پسر عزیزم، هرگز به خداوند متعال شرک نیاور، زیرا شرک ستمی بسیار بزرگ است». هم‌چنین خداوند در آیه ٢٢ سوره بقره چنین می‌فرماید: ﴿فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ﴾ [البقرة: ٢٢]. «بنابراین هیچ کس و یا هیچ چیز را هماورد و همتای خداوند یکتا قرار ندهید، حال آنکه می‌دانید خداوند متعال بی همتا و بی شریک می‌باشد». رسول الله  ج در ارتباط با بزرگترین گناه چنین می‌فرماید: «ألا أنبئكم بأكبر الكبائر؟ قالوا بلى يا رسول الله، قال: الإشراك بالله …». (البخاری ومسلم). «آیا شما را از بزرگترین گناه آگاهی بدهم؟ گفتند: بلی، أی رسول خدا، ایشان  ج فرمود: با خداوند متعال کسی یا چیزی را شریک گرفتن، از بزرگترین گناهان است». روزی از رسول خدا  ج سؤال شد: چه گناهی، خیلی بزرگ و خطرناک می‌باشد: ایشان  ج فرمود: «أن تجعل لله نداً وهو خلقك». (البخاری ومسلم). «برای خداوند یکتا، همتا و هماورد و شریکی قرار دهی، در حالى که تنها اوست که تو را آفریده است». شرک تنها گناهی است که خداوند هرگز آن را نمی‌بخشد. ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ﴾ [النساء: ٤٨]. «خداوند متعال، از اینکه به ذات و صفاتش شرک آورده شود آن را نخواهد بخشید، و گناهان دیگر غیر از شرک را برای هر کس که بخواهد می‌بخشد». شرک انسان را از دخول به بهشت محروم می‌گرداند. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ﴾ [المائدة: ٧٢]. «هر کس که با خداوند یکتا، کسی یا چیزی را شریک سازد، خداوند حکیم بر وی بهشت را حرام می‌گرداند، و جایگاهش را در آتش سوزان جهنم قرار می‌دهد، (و این را بدانید) که در آنجا ستمکاران و مشرکان هیچ یاری دهنده‌ای ندارند».

[١٠٨]- جادوگری و سحر از مصادیق کفر به خداوند محسوب می‌گردد، در آیه ١٠٢، سوره بقره چنین آمده است: ﴿وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ﴾ [البقرة: ١٠٢]. «سلیمان به خداوند متعال کافر نگشت، اما این شیطانها بودند که کافر گشتند، حال آنکه به مردم سحر را آموزش می‌دادند». بر مسلمانان (انسان‌ها) حرام است که به نزد جادوگران و ساحران بروند و سخنانشان را تأیید و تصدیق بنمایند رسول خدا  ج فرموده است: «ثلاثة لا يدخلون الجنة: مدمن خمر وقاطع رحم ومصدق بالسحر». (أحمد والحاکم). «سه گروه هستند که وارد بهشت نمی‌شوند. ١- شراب خوار معتاد ٢- آنکه صله رحم را قطع می‌کند (ارتباط فامیلی را از هم می‌گسلد) ٣- کسی که سحر و جادوگری و جادوگران را تأیید و تصدیق می‌کند». رسول الله  ج در ارتباط با فالگیران چنین فرموده است: «من أتى عرافاً فسأله عن شيء فصدقه بما يقول لم تقبل له صلاة أربعين يوماً». (مسلم وأحمد). «هر کس به نزد فالگیر و جادوگری برود و از وی چیزى بپرسد و پاسخ آن فالگیر و جادوگر را تأیید و تصدیق کند، چهل روزش نماز پذیرفته نخواهد شد». هم‌چنین رسول الله  ج فرموده است: «من أتى كاهناً فصدقه بما يقول فقد كفر بما أنزل على محمد  ج». (أبوداود، أحمد ودیگران). «‌هر کس به نزد کاهنی (جادوگری، پیشگویی) برود و آنچه را که او می‌گوید، تصدیق و تأیید کند، یقیناً به آنچه که بر محمد  ج نازل شده کافر گردیده است». این حدیث بدان معنا است که وی قرآن را تکذیب کرده، و این عمل از بزرگ‌ترین مصادیق کفر است.

[١٠٩]- خداوند متعال در ارتباط با کشتن انسانها در آیه ٩٣، سوره النساء می‌فرماید: ﴿وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا٩٣﴾ [النساء: ٩٣]. «هر کسی که مؤمنی را عمداً و به قصد به قتل برساند، تنها پاداشش جهنم است، در حالی که بصورت جاودان در آن می‌ماند، و خداوند متعال بر وی خشم می‌گیرد، و مورد نفرین قرارش می‌دهد، و عذابی بسیار بزرگ برای وی مهیا می‌سازد». رسول الله  ج در این ارتباط فرموده است: «إذا التقى المسلمان بسيفيهما فالقاتل والمقتول في النار، قيل يا رسول الله هذا القاتل، فما بال المقتول؟ قال: إنَّه كان حريصاً على قتل صاحبه». (البخاري ومسلم). «چنانچه دو مسلمان با شمشیرهایشان (سلاح‌شان) با هم برخورد کنند، قاتل و مقتول هر دوی آنها در آتش جهنم خواهند بود. گفته شد: ای رسول خدا، این شخص که قاتل است (به سبب کشتن برادر مسلمانش در جهنم است) اما دیگر چرا مقتول به جهنم برود؟! ایشان فرمود: زیرا مقتول نیز بر کشتن دوست مسلمانش حریص بود. (قبل از آنکه کشته شود).

[١١٠]- خداوند متعال ربا را چنین خطرناک توصیف کرده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ٢٧٨ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ﴾ [البقرة: ٢٧٨-٢٧٩]. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، تقوای الهی را پیشه کنید، و هر آنچه که از ربا اضافه می‌گیرید رها کرده و ترک کنید، اگر اهل ایمان هستید، اما چنانچه این عمل را ترک نکردید با خدا و رسولش اعلان جنگ دهید». و در آیه ٢٧٥ سوره بقره چنین آمده است: ﴿الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ﴾ [البقرة: ٢٧٥]. «کسانی که ربا می‌خورند (ربا می‌گیرند) فردای قیامت از قبرهایشان بر نخواهند خواست، مگر همانند کسی که تحت تأثیر فریب و حیله‌های شیطان قرار گرفته و سرگردان است». رسول الله  ج فرموده است: «لعن الله آكل الربا وموكله وشاهده وكاتبه». (مسلم والترمذی). «خداوند متعال، خورنده ربا، ضامن ربا (وکیل)، شاهد ربا، و نویسنده ربا، را لعنت و نفرین کرده است».

[١١١]- خداوند متعال در ارتباط با رعایت حقوق و اموال یتیمان چنین می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا١٠﴾ [النساء: ١٠]. «کسانی که اموال یتیمان را از روی ستم و به ناحق می‌خورند (و پایمال می‌کنند) جز این نیست که آتش سوزان را در شکمهایشان فرو می‌برند، و بزودی هم در آتش دوزخ وارد خواهند شد». خوردن مال یتیمان از روی ستم حرام است، اما اگر سرپرست و قیمِ یتیم، فقیر بود جایز است در حد رفع نیاز واقعی از اموال یتیم استفاده کند. تقریباً مزد سرپرستى‌اش را می‌تواند از آن استفاده نماید. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوف﴾ [النساء: ٦]. «‌و هر کس از سرپرستان و قیمانِ یتیم فقیر باشد، می‌تواند در مقابل سرپرستىاش در حد متعارف از اموال او ارتزاق نماید».

[١١٢]- خداوند درباره گریز از میدان جنگ در آیه ١٦، انفال چنین می‌فرماید: ﴿وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ١٦﴾ [الأنفال: ١٦]. «و هر کس در آن روز (میدان جنگ) از آنها روی گرداند و پشتش را به دشمن کرد، به تحقیق که روی به خشم خدا آورده است، و تنها جایگاهش جهنم است، و چه بد سرانجامی است، مگر کسی که بدنبال فرصت مناسبی برای پیکار می‌گردد، یا آنکه می‌خواهد به دسته‌ى دیگری ملحق شود». بنابر این گریز و فراز از میدان جنگ از گناهان کبیره می‌باشد، آن هم درست زمانی که مسلمانان برای پیکار صف بسته و مشغول جهادی می‌باشند، زیرا این عمل وی ممکن است منجر به شکست مسلمانان گردد. بدین خاطر هر کس در صحنه جنگ حضور یابد، جهاد بر وی واجب می‌گردد.

[١١٣]- نسبت دروغ و افترا بستن به زنان مؤمن شوهردار و پاک دامن که از هر رسوایی و زشتی مبرّا هستند، یکی از مصادیق اصلی گناه کبیره است. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ٢٣﴾ [النور: ٢٣]. «به تحقیق کسانی که زنان شوهردار ناآگاه و مؤمن را هدف تهمت‌های خویش قرار می‌دهند، در دنیا و آخرت مورد نفرین و لعنت قرار می‌گیرند، و در آخرت هم عذابی بزرگ برای آنان فراهم می‌باشد». هم‌چنین در آیه ٤ سوره نور آمده است: ﴿وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً﴾ [النور: ٤]. «وکسانی که زنان پاک دامن و محصنه را هدف و آماج تهمت‌های خویش قرار می‌دهند، اگر چهار گواه بر این تهمت خویش نیاورند، آنان را هشتاد ضربه تازیانه بزنید». و در آیه ٥٨، سوره احزاب هم چنین آمده است: ﴿وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا٥٨﴾ [الأحزاب: ٥٨]. «و کسانی که مردان و زنان مؤمن را به سبب آنچه که انجام نداده‌اند می‌آزارند، و با تهمت‌های خویش ناراحتشان می‌کنند (این را بدانند) که تهمتی خطرناک و گناهی آشکار را مرتکب شده‌اند». تا آنجا که حتی پروردگار مهربان اجازه تمسخر و استهزاء را به مؤمنان نمی‌دهد: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ١١ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ١٢﴾ [الحجرات: ١١-١٢]. «ای کسانی که ایمان آورده اید، مبادا گروهی از شما، گروهی دیگر را مسخره نماید، شاید که آنها از گروه مسخره کننده بهتر باشند، و مبادا از زنان، گروه دیگر را از زنان به باد تمسخر بگیرند، شاید آن گروه، از گروه مسخره کننده بهتر باشند، و از یکدیگر عیبجویی نکرده و ایراد نگیرید، و مبادا به هم لقب‌های زشت و ناروا بدهید. (به هم مارک نزنید) این عمل بسیار بدی است که به شخصی بعد از ایمان، لقبهای زشت داده شود. و اگر کسی از این رفتار توبه نکند (این را بداند) که از زمره ى ظالمان و ستمکاران است. ای کسانی که ایمان آورده‌اید از گمانهای بسیاری بپرهیزید، زیرا بسیاری از این گمانها و حدسها، گناه می‌باشد، و هرگز بدنبال تجسس و غیبت از یکدیگر نباشید، آیا هر یک از شما دوست دارد گوشت برادرش را در حالی که مرده است بخورد، قطعاً این کار را بسیار زشت و ناپسند می‌داند، بنابراین تقوای الهی را پیشه کنید، همانا او بسیار توبه پذیر و بخشنده است». رسول الله  جدر این ارتباط فرموده است: «من قذف مملوكة بالزنا أقيم عليه الحد يوم القيامة إلاَّ أن يكون كما قال». (البخاری ومسلم). «هر کس برده یا کنیزش را متهم به زنا کند، در روز قیامت بر او حد اجرا خواهد شد، مگر اینکه راست گفته باشد. (و همان‌گونه باشد که گفته است). زیرا در روز قیامت بردگان با آزادگان همگی یکسان هستند، و هیچ اختلافی با هم نخواهند داشت، مگر به تقوی. در هر صورت مسلمان باید زبانش را از تهمت و قذف دیگران حفاظت نماید. رسول الله  ج فرموده است: «المسلم من سلم المسلمون من لسانه ويده». (البخاری ومسلم). «مسلمان کسی است که سایر مسلمانان از زبان و دستش در امان و سلامت بمانند». رسول الله  ج در بیانی دیگر، بسیار زیبا ارتباط مسلمانان را بیان می‌دارد: «المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضاً- وشبك بين أصابعه ـ». (البخاری ومسلم). «مؤمن برای مؤمن همانند ساختمانی (استوار) است که قسمتی از آن، قسمتی دیگر را محکم می‌کند (و برای بیان حالت آن) ایشان  ج انگشتان خویش را در هم پنجه زدند». و در بیانی دیگر ایشان  ج چنین فرموده است: «لا يؤمن أحدكم حتى يحب لأخيه ما يحب لنفسه». (البخاری ومسلم). «هیچ یک از شما ایمان نمی‌آورد (ایمانش کامل نمی‌شود) مگر آنچه را برای خودش دوست می‌دارد، برای برادرش هم دوست بدارد و بپسندد». و در جایی دیگر رسول الله  ج وظیفه مسلمانان را نسبت به یکدیگر اینچنین بیان می‌دارد: «المسلم أخو المسلم لا يحقره ولا يخذله ولا يسلمه، بحسب امرئ من الشر أن يحقر أخاه المسلم، كل المسلم على المسلم حرام دمه وماله وعرضه». (البخاری ومسلم). «مسلمان برادر مسلمانی دیگر است، او را کوچک و تحقیر نمی‌کند، خوارش نمی‌سازد، و او را تسلیم (دشمن) نمی‌کندش، برای هر شخص همین اندازه شر کافی است که برادر مسلمانش را تحقیر و کوچک کند. هر مسلمان بر مسلمانی دیگر، خونش، دارایى‌اش، و آبرویش حرام است». و در حدیثی دیگر، رسول الله  ج به مسلمانان اینگونه سفارش می‌کند: «لا تباغضوا ولا تدابروا ولا تناجشوا ولا يبع بعضكم على بيع بعض وكونوا عباد الله إخواناً». (البخاری ومسلم). «به یکدیگر خشم نگیرید، و به هم پشت نکنید (ارتباطتان را با هم قطع نکنید)، و در معاملات یکدیگر را فریب ندهید، و هیچ یک از شما در معامله‌ى برادرش دخالت نکند که برای خودش آن را قرار دهد، تلاش کنید بندگان خدا و با یکدیگر برادر باشید».

[١١٤]- در حدیثی نقل شده است که: «جاء رجل إلى النبي  ج فقال: يا رسول الله! من أحق الناس بحسن صحابتي؟ قال: أمك، قال: ثمن من؟ قال: أمك، قال: ثم من؟ قال: أمك، قال: ثم من؟ قال: أبوك». (البخاری ومسلم). «مردی نزد پیامبر  ج رفته و گفت: ای رسول خدا! چه کسی از میان مردم حق بیشتری بر من دارد؟ (چه کسی سزاوارتر است که با او همنشینی و مصاحبت داشته باشم؟) ایشان  ج فرمود: مادرت، مجدداً گفت: دیگر چه کسی؟ ایشان  ج فرمود: مادرت، باز پرسید: دیگر چه کسی؟ ایشان  ج فرمود: مادرت، سرانجام پرسید: دیگر چه کسی؟ ایشان  ج فرمود: پدرت». بخاری و مسلم در حدیثی دیگر آورده‌اند: «إنَّ من أكبر الكبائر أن يلعن الرجل والديه، قيل: يا رسول الله! وكيف يلعن الرجل والديه؟ قال: يسبّ الرجل أبا الرجل، فيسب أباه، ويسبّ أمه، فيسب أمه». «از بزرگترین گناهان کبیره آن است که شخصی پدر و مادرش را لعنت و نفرین کند، گفته شد: ای رسول خدا، چگونه ممکن است کسی پدر و مادرش را لعنت و نفرین کند؟ ایشان  ج فرمود: این‌که کسی پدر کسی دیگر را دشنام دهد، او هم در نتیجه این عمل، پدرش را دشنام می‌دهد، و مادرش را هم دشنام می‌دهد». در حدیثی از رسول الله  ج آمده است: «رضا الرب في رضا الوالد وسخط الرب في سخط الوالد». (البخاری در أدب المفرد، الترمذی، الحاکم و دیگران). «خشنودی پروردگار، در خشنودی و رضایت پدر است، و نارضایتی و خشم پروردگار، در نارضایتی و خشم پدر است».

[١١٥]- خداوند متعال در این باره می‌فرماید: ﴿فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ٢٢ أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ٢٣﴾ [محمد: ٢٢-٢٣]. «بنابراین اگر از برنامه الهی- قرآن و سنت- روی گردان شوید، سرنوشتی جز این نخواهید داشت که در روی زمین فساد و تباهی کنید و ارتباط خویشاوندی و صله رحم را قطع کنید، آنان کسانی هستند که خداوند نفرین‌شان کرده، و کر و کورشان ساخته است. (آنان منافقانی بیش نیستند). پیامبر خدا  ج در بیانی فرموده است: «لا يدخل الجنة قاطع رحم». (البخاری ومسلم). «آن کسی که پیوند فامیلی و خویشاوندی را از هم می‌گسلد، وارد بهشت نمی‌شود». از موارد صله رحم (قطع پیوند فامیلی)، آزار رساندن و رنجاندن خویشاوندان و یاری نکردن آنان و خشم و غضب کردن به ایشان است. در بیانی دیگر رسول الله  ج حال آنانی که به بلا مبتلا هستند چنین بیان می‌دارد: «إنَّ أعمال بني آدم تعرض كل يوم خميس ليلة الجمعة فلا يقبل عمل قاطع رحم». (أحمد). «اعمال و کردار فرزندان آدم (انسانها) هر پنجشنبه، شب جمعه عرضه می‌شود، و آن کسی که پیوند خویشاوندی را از هم می‌گسلد (قطع کننده صله رحم) اعمالش پذیرفته نمی‌شود». امام بخاری در حدیث دیگر آورده که رسول الله  ج فرموده است: «إنَّ الرحم شجنة من الرحمن فقال الله: من وصلك وصلته ومن قطعك قطعته». «صله رحم در واقع از کلمه «الرحمن» که نام الله است گرفته شده است. بدین سبب خداوند متعال فرموده است: ای «صله رحم» هر کس تو را محترم بشمارد و ارتباط خویشاوندی برقرار کند، من نیز ارتباط او را با رحمتهای خویش برقرار می‌کنم، و هر کس تو را قطع و پیوند خویشاوندی را از هم بگسلد، من نیز ارتباط او را با رحمتهای خویش قطع می‌کنم، و از خیرات محرومش می‌گردانم». عمرو بن العاص  ب روایت کرده است که از رسول الله  ج آشکارا شنیدم که فرمودند: «إنَّ آل فلان ليسوا بأوليائي إنَّما ولي الله وصالح المؤمنين ولكن لهم رحم أبلها ببلالها». (البخاری). «خانواده ابوفلان، دوستان من نیستند، فقط خدا و مؤمنان صالح دوستان من هستند، اما رابطه رحمی دارند که باید حق صله رحم را برای آنان به جا آورم». ابوفلان یکی از خویشاوندان رسول الله  ج است که نامش آورده نشده تا مسلمانان از آن خانواده دلگیر و ناراحت نشوند، منظور ایشان این است که فلانی هر چند از نزدیکان من است، ولی به سبب آنکه مسلمان نیست از دوستان من نمی‌باشد. در حدیثی که بخاری نقل کرده است، رسول الله  ج واصل را چنین توصیف می‌کنند: «ليس الواصل بالـمكافئ ولكنَّ الواصل الذي إذا قطعت رحمه وصلها». «واصل (پیوند دهنده صله رحم) کسی نیست که در برابر ارتباط متقابل، ارتباط فامیلی را برقرار کند، اما واصل کسی است که هرگاه کسی پیوند خویشاوندى‌اش را قطع می‌کند، او می‌رود و آن را برقرار کرده و وصل می‌کند».

[١١٦]- خداوند متعال در صفت مومنان می‌فرماید: ﴿وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ ...﴾ [الفرقان: ٧٢]. «مومنان کسانی هستند که شهادت نادرست و دروغ نمی‌دهند». پروردگار متعال در آیه ٣٠ سوره حج خطاب به انسان‌ها چنین می‌فرماید: ﴿فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ﴾ [الحج: ٣٠]. «از پلیدی که همان بتها و پیکره‌های مورد پرستش مشرکین هستند، پرهیز و اجتناب کنید، و از سخن ناصحیح و باطل هم پرهیز و اجتناب کنید». رسول الله  ج شهادت به دروغ و سخن ناصحیح را از گناهان بزرگ و کبیره برشمرده و فرموده است: «ألا أنبئكم بأكبر الكبائر: الإشراك بالله وعقوق الوالدين وقول الزور وشهادة الزور، فما زال يكررها حتى قلنا ليته سكت». (البخاری ومسلم). «آیا شما را از بزرگترین گناه کبیره آگاه سازم: شرک آوردن به خدا، و عاق والدین(مورد خشم و نفرت پدر یا مادر قرار گرفتن و به آنها توجه نکردن تا آن حد که قلب‌هایشان می‌رنجد)، و سخن دروغ و ناصحیح، و گواهی دروغ و ناصحیح. رسول خدا  ج آنقدر این مطالب را تکرار می‌کردند که سرانجام گفتیم: ای کاش ایشان  ج ساکت می‌شدند و دیگر آن مطالب را تکرار نکنند». امام ذهبی می‌گوید: هر کس گواهی به دروغ و ناحق بدهد، گناهان کبیره زیر را انجام داده است: ١- ابتدا آن که دروغ گفته و افترا زده است: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ﴾ [غافر: ٢٨]. «خداوند متعال شخص اسراف کار و دروغگو را هدایت نمی‌کند». ٢- وی با این دروغ بر کسی که علیه او گواهی داده ظلم کرده است، و مال، آبرو، و جان وی به سبب این دروغ پایمال و ضایع شده است. ٣- در حق کسی که به نفع او گواهی دروغ داده، ظلم کرده است، زیرا مال حرامی را به طرف وی سوق داده است. ٤- آنچه را که خداوند متعال بر مسلمانان حرام گردانیده، بر خویش حلال قرار داده است، زیرا رسول الله  ج فرموده است: «المسلم على المسلم حرام دمه وماله وعرضه». (البخاری ومسلم). «هر مسلمانی بر مسلمان دیگر، دارایى‌اش، خون و آبرویش حرام می‌باشد».

[١١٧]- خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَلَا تَتَّخِذُوا أَيْمَانَكُمْ دَخَلًا بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ٩٤﴾ [النحل: ٩٤]. «سوگندها و پیمان‌هایتان را در بین خودتان چنان (به فریب و حیله) قرار ندهید تا بدانوسیله شخصی را که ثابت قدم است بلغزد، و اگر چنین کردید به سبب آنکه مانع راه خدا شده‌اید، بدی و بدبختی را خواهید چشید، و عذابی بزرگ برایتان فراهم خواهد شد». دخلاً بینکم یعنی: از روی مکر و فریب و دروغ و حیله در میان خودتان. رسول الله  ج فرموده است: «الكبائر: الإشراك بالله وعقوق الوالدين وقتل النفس واليمين الغموس». (البخاری). «گناهان کبیره عبارتند از: شریک آوردن به خداوند یکتا، عاق الوالدین (نافرمانی پدر و مادر را کردن و خشم آنها را برانگیختن)، کشتن انسانی به ناحق، و سوگند دروغین و باطل». در بیانی دیگر رسول الله  ج فرموده است: «ثلاثة لا يكلمهم الله يوم القيامة ولا يزكيهم ولهم عذاب أليم: الـمسبل إزاره والـمنان والمنفق سلعته بالحلف الكاذب». (مسلم). «سه گروه هستند که خداوند در روز قیامت با آنان سخن نمی‌گوید، و پاک‌شان نمی‌گرداند، و توجهی به آنان نمی‌کند، و در عوض عذابی دردناک برای‌شان می‌باشد: کسی که از روی تکبر و مخالفت با سنّت) لباسش از شتالنگ‌های (قوزک‌های) پایش پایین تر می‌آورد، کسی که به دیگران منّت می‌گذارد، و آن کسی که کالایش را با سوگندِ دروغ می‌فروشد». در جایی دیگر رسول الله  ج فرموده است: «من حلف على يمين يقتطع بها مال امرئ مسلم لقي الله وهو عليه غضبان، قيل: وإن كان شيئاً يسيراً؟ قال: وإن كان قضيباً من أراك». (مسلم). «هر کس سوگندی (به دروغ) بخورد که توسط آن قسم، مال مسلمانی را برباید، خداوند را ملاقات خواهد کرد، در حالیکه پروردگار خشمگین می‌باشد، گفته شد: اگر چه، چیزی اندک باشد؟ ایشان  ج فرمود: هر چند یک قطعه کوچک از چوب اراک باشد. (چوب اراک تقریبا ارزش و بهایی در آن روزها نداشت)».

[١١٨]- رسول الله  ج فرموده است: «والله لا يؤمن، والله لا يؤمن، والله لا يؤمن، قيل من يا رسول الله؟ قال: الذي لا يأمن جاره بوائقه». (البخاری ومسلم). «سوگند به خدا، ایمان ندارد (سه بار این جمله را تکرار فرمودند) گفته شد: چه کسی (ایمان ندارد) اى رسول خدا؟ ایشان  ج فرمود: کسی که همسایه‌اش از دست اش در امان نباشد». در روایتی دیگر رسول خدا  ج می‌فرماید: «لا يدخل الجنة من لا يأمن جاره بوائقه». (مسلم). «هرکسی که همسایه‌اش از دست وی در امان نباشد، وارد بهشت نمی‌شود». بخاری و مسلم نقل کرده‌اند که از رسول الله  ج پرسیده شد: «يا رسول الله إنَّ فلانة تقوم الليل وتصوم النهار وتفعل وتتصدق وتؤذي جيرانها بلسانها، فقال رسول الله  ج: لا خير فيها وهي في النار، قالوا: وفلانة تصلى المكتوبة وتتصدق بأثوار ولا تؤذي أحداً، فقال رسول الله  ج: هي من أهل الجنة». ١- «ای رسول خدا، فلان زن شب‌ها در حال قیام نماز است، و روزها را روزه می‌گیرد، و کارهای نیکی انجام می‌دهد، و صدقه و خیرات هم می‌دهد، اما با زبانش به همسایگان خویش آزار مى‌رساند، (نظرشما درباره این زن چیست؟). رسول الله  ج فرمود: هیچ خیری در او نیست، و جایگاهش در جهنم می‌باشد. گفتند: فلان زن نمازهای فرض را می‌خواند، و اندکی کشک هم صدقه می‌دهد، و هیچکس را آزار نمى‌رساند. (نظر شما درباره این زن چیست؟) رسول الله  ج فرمود: او از اهل بهشت می‌باشد. (جایگاهش بهشت می‌باشد). در حدیثی رسول الله  ج فرموده است: «ما زال جبريل يوصيني بالجار حتى ظننت أنَّه سيورثه». (البخاری). «جبریل آنقدر در ارتباط با همسایگان سفارش می‌کرد، که گمان کردم از هم ارث خواهند برد». رسول الله  ج در بیانی شیوا وظیفه مسلمان را در برابر همسایه بیان می‌دارد: «من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فلا يؤذ جاره». (البخاری). «هرکس که به خداوند یکتا و روز آخرت ایمان بیاورد، نباید به همسایه‌اش آزار و رنجی برساند».

[١١٩]- ظلم کردن و ستم نمودن به مردم از گناهان کبیره است. خداوند متعال در آیه ٨ سوره شوری چنین می‌فرماید: ﴿وَالظَّالِمُونَ مَا لَهُمْ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ﴾ [الشورى: ٨]. «ستمکاران و ظالمان هیچ دوست و یار و یاوری ندارند». رسول الله  ج در این ارتباط فرموده است: «الظلم ظلمات يوم القيامة». (البخاری ومسلم). «ظلم و ستم عامل و سبب تاریکی و وحشت در روز قیامت است» خداوند متعال هم می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ٤٢﴾ [الشورى: ٤٢]. «تنها راه که مؤاخذه می‌کند بر کسانی است که بر مردم ستم می‌کنند، و در روی زمین به ناحق بدنبال فساد و شرارت هستند، بر‌آنان عذابی دردناک است». رسول الله  ج در عباراتی زیبا و نجات دهنده چنین فرموده است: «المسلم أخو المسلم لا يظلمه ولا يسلمه ومن كان في حاجة أخيه كان الله في حاجته ومن فرّج عن مسلم كربة فرّج الله عنه كربة من كرب يوم القيامة ومن ستر مسلماً ستره الله يوم القيامة». (البخاری). «مسلمان برادر مسلمان است، به او ستم نمی‌کند، او را تسلیم دشمن نمی‌کند، و هر کس در صدد برآوردن نیازها و احتیاجات برادرش باشد، خداوند در صدد برآوردن نیازها و احتیاجات وی برمی‌آید، و هر کس مشکل و غمی را از مسلمانی برطرف کند، خداوند مشکلی از مشکلات و غم‌های روز قیامت را از وی برطرف خواهد کرد، و هرکس (عیب یا نقطه ضعف یا … ) از مسلمانی بپوشاند، خداوند عیبها و گناهان وی را در قیامت خواهد پوشاند.

[١٢٠]- خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ﴾ [البقرة: ١٨٨]. «اموال‌تان در میان خودتان به باطل و ناحق نخورید، و آنها را با مخاصمه به سوی حکومتها نکشانید (تا با رشوه، زور قسمتی از اموال مردم بخورید) حال آنکه شما از باطل بودن رفتار خویش آگاهید». رسول الله  ج فرموده است: «من ظلم شبراً من الأرض طوقه الله إلى سبع أرضين يوم القيامة» (البخاری ومسلم). «هر کس یک وجب از زمین کسی را به ستم غصب نماید، خداوند هفت زمین (به اندازه هفت برابر کره زمین، یا هفت طبقه زمین) را در روز قیامت برگردنش آویزان خواهد کرد. (به همان اندازه حساب پس خواهد داد). از موارد ستم و ظلم در اموال مردم می‌توان از خوردن مال و ثروت آنها از راه رشوه، نیرنگ و فریبکاری، خیانت در خرید و فروش، دزدی ، راهزنی، کم کردن پیمانه‌ها و میزان، و زیاد گرفتن پیمانه‌ها و میزانها، را نام برد.

[١٢١]- خداوند متعال فرموده است: ﴿وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا٥٨﴾ [الأحزاب: ٥٨]. «وکسانی که مردان و زنان مؤمن را به سبب آنچه که انجام نداده‌اند می‌آزارند، و با تهمت‌های خویش ناراحت‌شان می‌کنند (این را بدانید) که تهمتی خطرناک، و گناهی آشکار را مرتکب شده‌اند». هم‌چنین باز پروردگار حکیم می‌فرماید: ﴿وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا﴾ [الحجرات: ١٢]. «هرگز از احوالات پنهان و آشکار یکدیگر تجسس و جاسوسی نکنید، و مبادا از یکدیگر غیبت کنید». رسول الله  ج فرموده است: «إنَّ شر الناس منـزلة عند الله من ودعه الناس اتقاء فحشه». (البخاری ومسلم). «همانا بدترین و شرورترین مردم از نظر جایگاه در نزد خداوند یکتا کسی است که مردم از ترس بدزبانی و ناسزا گفتنش (و رذالت اخلاقى‌اش) او را ترک کرده اند». رسول الله  ج در جایی دیگر می‌فرماید: «إنَّ الله يبغض الفاحش البذيء». (أبوداود والترمذی). «به تحقیق خداوند یکتا بر هر شخص ناسزاگو و بد زبان و فحاشی خشم می‌گیرد». بخاری و مسلم از پیامبر اکرم  ج روایت کرده‌اند که: «سباب الـمسلم فسوق وقتاله كفر». «دشنام دادن مسلمان فسق و نافرمانی و از اعمال زشت و نارواست، و پیکار با مسلمان کفر است». از مصادیق ظلم و ستم خیانت به آبرو و ناموس مسلمان است، و همچنن از انواع آن غیبت، سخن چینی، افترا و تهمت زدن به مردم است.

[١٢٢]- خداوند متعال فرموده است:‌ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ٩٠ إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ٩١﴾ [المائدة: ٩٠-٩١]. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، میگساری، قماربازی، بت‌ها و تیرها (سنگ‌ها، ورق‌ها و تیرهایی که برای بخت آزمایی و پیشگویی بکار می‌رفت) پلید و آلوده هستند و از کارها و اعمال شیطان می‌باشند، بنابر این از این چیزهای پلید و آلوده، اجتناب و پرهیز کنید، شاید که رستگار و پیروز گردید، جز این نیست که شیطان می‌خواهد بوسیله میگساری و قمار در میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد و ذکر خداوند یکتا، و از برپایی و خواندن نماز باز دارد، پس آیا نمی‌خواهید از این رفتار زشت و ناپسند دست بردارید و بس کنید. (تا در دام شیطان نیفتید). در آیه ٢١٩ سوره بقره خداوند چنین می‌فرماید: ﴿يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا﴾ [البقرة: ٢١٩]. «ای پیامبر، از تو درباره حکم شراب و قماربازی سؤال می‌کنند، بگو: گناه بسیار بزرگی است، و اندکی هم سود برای مردم دارد، ولی گناه و زیان آن از سود آن بزرگتر و بیشتر است. رسول الله  ج فرموده است: «لا يزني الزاني حين يزني وهو مؤمن ولا يسرق السارق حين يسرق وهو مؤمن ولا يشرب الخمر حين يشربها وهو مؤمن». (البخاری ومسلم). «زناکار در حالت ایمان زنا نمی‌کند، سارق در حالت ایمان سرقت نمی‌کند، و شرابخوار و میگسار در حالت ایمان میگساری و شرابخواری نمی‌کند». بنابراین هر کس این کارها را انجام دهد در زمان انجام این اعمال زشت ایمان از قلبش خارج می‌شود. علماء می‌گویند در این حالت ایمان از قلبشان خارج گردیده و بر بالای سرشان آویزان خواهد شد تا آن زمانیکه دست از این اعمال بردارند. رسول الله  ج فرموده است: «من شرب الخمر في الدنيا لم يشربها في الآخرة إلاَّ أن يتوب». (مسلم). «هر کس در دنیا میگساری کرده و شراب بنوشد، در آخرت از شراب بهشتی نخواهد نوشید، مگر آنکه از این رفتارش توبه کند».

[١٢٣]- رسول الله  ج فرموده است: «إنَّ الله تعالى حرّم على أمتي الخمر والـميسر والكوبة والغبيراء وكل مسكر». (أحمد وأبوداود). «خداوند حکیم بر امت من، شراب، قماربازی، طبل زنی، آلات موسیقی و هر چیز مست کننده را حرام گردانیده است».

[١٢٤]- خداوند متعال در آیه ١٢، سوره حجرات می‌فرماید: ﴿وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ﴾ [الحجرات: ١٢]. «مبادا، شما از یکدیگر غیبت کنید، آیا هر یک از شما می‌پسندد و دوست خواهد داشت گوشت برادرش را که مرده است بخورد؟ قطعاً اینکار را ناپسند و زشت خواهد داشت. (بدانید غیبت کردن شبیه همین عمل است). رسول الله  ج فرموده است: «أتدرون ما الغيبة؟ قالوا: الله ورسوله أعلم، قال: ذكرك أخاك بما يكره، قيل: أفرأيت إن كان في أخي ما أقول؟ قال: إن كان فيه ما تقول فقد اغتبته وإن لم يكن فيه ما تقول فقد بهته». (مسلم). «آیا می‌دانید غیبت چیست؟ گفتند: خدا و رسولش آگاه‌تر است، ایشان  ج فرمود: آنچه را از برادرت بگویی که از آن خوشش نمی‌آید. (از شنیدن آن ناراحت می‌شود) گفته شد: نظر شما درباره آنچه که در برادرم است و می‌گویم، چیست؟ ایشان  ج فرمود: اگر آنچه را که می‌گویی در وی باشد، غیبتش را کرده‌ای، و اگر آنچه را که می‌گویی در وی نباشد، به او تهمت زده‌ای».

[١٢٥]- رسول الله  ج فرموده است: «لا يدخل الجنة قتات». (البخاری). «سخن چین و خبرکش به بهشت نخواهد رفت.

[١٢٦]- مواردی که از آن نهی شده است زیاد می‌باشد، در اینجا فقط به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم: ١- نوآوری در دین (بدعت). رسول الله  ج درباره بدعت در دین فرموده است: «من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد». (البخاری ومسلم). «هر کس در دین ما و برنامه الهی که آورده‌ایم چیز جدیدی (نوآوری - بدعتی) بیاورد که در آن نیست، آن نوآوری وی مردود است». باز ایشان فرمود: «من عمل عملاً ليس عليه أمرنا فهو رد». (مسلم). «هر کسی عملی را انجام دهد که مطابق با راه و روش ما نباشد، عمل او مردود و باطل است». بنابر آنچه گفته شد مسلمان وظیفه دارد دقیقاً و کاملاً پیرو دین مبین اسلام باشد، و از نوآوری‌ها و بدعت‌های موجود باید بپرهیزد. رسول الله  ج در این ارتباط فرموده است: «… وإياكم ومحدثات الأمور فإنَّ كل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة». (أبوداود والترمذی). « … از موارد جدیدی (بدعتهایی) که در دین اسلام وارد شده و می‌شود بپرهیزید، زیرا هر چیز نویی و جدیدی در دین، نوعی بدعت است، و هر بدعتی‌، گمراهی و سرگردانی است». ٢- عکس و تصاویر و مجسمه: شریعت اسلام از آویزان کردن عکس در منازل، دفاتر کار برای گرامیداشت، و احترام، یا یادبود، و یا هر چیزی دیگر نهی کرده است. در این ارتباط احادیث زیادی آمده است. خداوند متعال در حدیثی قدسی می‌فرماید: «ومن أظلم ممن ذهب يخلق كخلقي فليخلقوا ذرة أو ليخلقوا حبة أو ليخلقوا شعيرة». (البخاری ومسلم). «چه کسی ظالم‌تر است از کسی که می‌خواهد همانند آنچه خلق کرده‌ام خلق کند؟! اگر می‌توانند یک ذره را خلق کنند! یا آنکه یک دانه را خلق کنند! یا آنکه یک دانه جو را خلق کند!». رسول الله  ج فرموده است: «أشد الناس عذاباً يوم القيامة الذين يضاهئون بخلق الله». (البخاری ومسلم). «شدیدترین عذاب در روز قیامت، شامل کسانی می‌شود که همانند آنچه خداوند خلق کرده، می‌سازند». هم‌چنین در جایی دیگر رسول الله  ج فرموده است: «إنَّ الذين يصنعون هذه الصور يعذبون يوم القيامة، يقال لهم: أحيوا ما خلقتم». (البخاری ومسلم). «به تحقیق کسانی که این صورتها را می‌سازند (تصویرها را می‌کشند) در روز قیامت عذاب خواهند شد، و به آنها گفته می‌شود: آنچه را که خلق کرده‌اید زنده کنید». بخاری و مسلم از رسول الله  ج روایت کرده‌اند که: «لا تدخل الـملائكة بيتاً فيه كلب ولا صورة». «فرشتگان در خانه‌ای که در آن سگ یا عکس وجود دارد، داخل نمی‌شوند». این احادیث شامل عکس‌ها و تصاویری است که مربوط به ذی روح می‌شود و می‌توانند حرکت کنند، اما عکس از مناظر طبیعت مانند درختان، گلها و امثال اینها ایرادی ندارد، و شامل احادیث فوق نمی‌شود. از مواردی که عکس آنها نهی شده است، عکس پرندگان، حیوانات و آنچه صاحب روح و حرکت می‌باشد، هم‌چنین از گلدوزی شکل پرندگان و جانوان بر روی بالشت‌ها و متکاها نهی شده است. موارد دیگری در شریعت از آنها نهی شده که در این رساله نمی‌گنجد.