٧- از سخنان و کارهای ضد و نقیض

‌‌اکثریت مردم بر این مسئله حریصند که به وعده‌های خود با دیگران وفا کنند. هرگاه میان دو فرد در یک ساعت معین و مشخص وعده‌ای وجود داشته باشد هر کدام از آن‌ها مصمم است که به آن وعده خللی وارد نشود و خیلی اوقات زودتر از موعد خود حاضر می‌شود. علی الخصوص اگر وعده با شخصی باشد که دارای مقام و منزلت و جایگاهی در میان مردم است. وفا و توجه به این وعده‌ها هیچ اشکالی و عیبی ندارد، بلکه عیب و ایراد این است که خلاف وعده شود، ولی اگر حال و اوضاع مردم را نسبت به مسئلۀ نماز و التزام آن‌ها به اوقات مقرر آن و مقدار آمادگی آن‌ها نسبت به ادای آن در اول وقت نگاه کنیم، می‌بینیم که اکثریت این نمازگزاران برای ادای آن احساس سنگینی و تنبلی می‌کنند. بیشتر اوقات به تکبیرة الإحرام امام جماعت نمی‌رسند و یا بعضی از رکعات را جا می‌مانند و حتی به علت سنگینی و سستی نماز جماعت را از دست می‌دهند. به این افراد می‌گوییم: آیا التزام شما به وعده‌هایی‌که به مردم می‌دهید مهم‌تر و بزرگ‌تر است از التزام به اوقات معین نماز؟ و آیا وفا به این وعده‌ها از رسیدن به نماز جماعت مهم‌تر و ارزش‌مندتر است؟

بیشتر کسانی‌که وضع آن‌ها چنین است، تا زمانی‌که اقامه را نشنوند برای نماز بلند نمی‌شوند، دلیل‌شان این است که امام نماز را دیر برگزار می‌کند یا نماز را طولانی می‌خواند، این دلایل را سبب و بهانۀ برای از دست دادن بعضی از نمازهایش به‌صورت جماعت قرار می‌دهند. در حالی‌که خداوند در قرآن کریم سنگینی و سستی برای نماز را از صفات منافقین معرفی می‌کند. خداوند می‌فرماید: ﴿...وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ ...﴾[النساء : ١٤٢]

«منافقان چون به نماز برخیزند؛ با سستی و‌‌ کاهلی بر می‌خیزند».

خداوند خبر می‌دهد که ادای نماز سخت و سنگین است مگَر برای کسانی‌که در نماز خشوع داشته باشند و آن را تمام و کمال ادا کنند. خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِينَ٤٥﴾[البقرة: ٤٥]

«و نماز؛ جز بر فروتنان، دشوار و گران است».

از تابعی بزرگوار سعید بن مسیب روایت شده که گفته است: مدت سی سال است که هرگز مؤذن أذان را نگفته است مگر این‌که من پیش از او در مسجد حاضر بوده‌ام [٩].

[٩] أبو نعیم این مطلب را در کتاب الحلیة (۲/۱۶۲) روایت کرده است. و ذهبی آن را در کتاب سیر أعلام النبلاء بیان کرده است. (۴/۲۲۱) سند آن صحیح است.