۲٩- از سخنان و کارهای ضد و نقیض

بعضی از مردم، هر خبری‌که به آن‌ها می‌رسد و یا می‌شنوند آن‌را فوراً پخش می‌کنند و در مجالس آن‌را بیان می‌نمایند. حتی بعضی اوقات چیزهایی را به آن اضافه می‌کنند، به گمان این‌که ممکن است واقع شده باشند. و آن خبر را بدون تردید و شک، با قاطعیت تمام بیان می‌کنند. علی الخصوص زمانی‌که آن خبر، کار عجیب و غریبی باشد و مردم انتظار پیدایش آن‌را می‌کشیدند.

اما زمانی‌که آن خبر مربوط به خود آن فرد باشد ودر واقع دروغ باشد و برای آن درست کرده بودند، بعد از تکذیب خبر، اطرافیان خود را تشویق می‌کند که آن را پخش نکنند و از افرادی‌که آن را نقل می‌کنند و در مجالس بیان می‌‌کنند عیب و ایراد می‌گیرد و می‌گوید: هرچه گفته شد، فوراً و با سرعت آن را تحویل می‌گیرند! و باور می‌کنند! شاعر در این مورد می‌گوید:

لا تَنهَ عَن خُلِقٍ وَتأتي مثلَهُ
عارٌ علیك إذا فَعَلتَ عظیمٌ

از اخلاقی‌که خودت آن را انجام می‌دهی نهی مکن، برای شما عیب و ایراد است، اگر آن‌را انجام دهی خطای بزرگی را مرتکب شده‌ای.