ششم: بدهکاران
کسی است که در غیر گناه مبلغی از مال را بدهکار شده است و قادر به باز پس دادن آن نیست و به اندازهای که قرضش را پس دهد از اموال زکات به وی داده میشود.
بدهکاران دو دسته هستند:
نخست: کسانی که برای اصلاح رابطۀ میان دو گروه بدهکار شدهاند. مثلا میان دو دسته از مردم بر سر قضیهای اختلاف و فتنهای رخ داده و او میانشان واسطه شده اما این اختلاف جز با بذل مال حل نمیشود. او نیز مبلغی از مال را برای هر دو طرف بر عهده گرفته و آنان پذیرفتهاند. به چنین شخصی مال زکات تعلق میگیرد تا از عهدۀ پرداخت این تعهد برآید حتی اگر در اصل غنی و بینیاز باشد.
دوم: کسی که به سبب فقر بدهکار شده. یعنی به سبب نیازی که داشته بدهکار شده و نتوانسته از پس بدهی خود برآيد، حتی اگر به اندازۀ نیاز خود و خانوادهاش داشته باشد.
مسأله: بخشیدن بدهکار به نیت زکات:
به این ترتیب که شخصی بدهکارِ فقیری دارد و مبلغی از وی طلبکار است. از سوی دیگر زکات وی نیز به اندازۀ مبلغ طلبِ اوست. آیا وی اجازه دارد این مبلغ را ببخشد و آن را به عنوان زکات حساب کند؟
پاسخ: صحیح این است که چنین کار جایز نیست و زکات به حساب نمیآید، زیرا زکات یک نوع دادن و گرفتن است و این کار به منزلۀ دادن مال بیارزش [و زنده کردن پول مرده] است.