مختصر فقه اسلامی

٢٠- کشت و کار در زمین‌‌های بایر

موات: به زمینی گفته می‌‌شود که مالکی ندارد و از زمین‌‌های اختصاصی جداست و ملک ثبت و سند دار هم نباشد.

منظور از زمین‌‌های اختصاصی مجاری سیلاب‌‌ها، زمین‌‌های مخصوص تهیه و جمع‌آوری هیزم، چراگاه‌‌ها، زمین‌‌هایی که برای مصلحت عموم مردم اختصاص داده شده مانند پارک‌‌ها و نیز قبرستان‌‌ها است.

منظور از مِلک معصوم ملکی است که به ثبت رسمی و قانونی افراد رسیده باشد و انسان‌‌هایی که ثبت املاک‌‌ دارند، چهار دسته هستند:

مسلمان؛ معاهد (هم‌‌پیمان)؛ ذمی (کافری که در حکومت اسلامی زندگی می‌‌کند)؛ و کسی‌که تأمین گرفته است.

هیچ کس حق ندارد به ملک و املاک این چهار گروه تعدی و تجاوز نماید.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ﴾[البقرة: ١٩٠]. «و از حد تجاوز نکنید، که الله تجاوزگران را دوست نمی‌دارد».

حکمت مشروعیت کشت و کار زمین‌‌های بایر

کشت و کار زمین‌‌های بایر موجب گسترش یافتن عرصه‌‌ی تولید رزق و نفع رساندن به مسلمانان با تولید مواد غذایی و.... می‌شود و در پی آن، توزیع زکاتِ محصولات به دست می‌آید و بین مستحقان تقسیم می‌شود.