مختصر فقه اسلامی

٦- اصول دعوت انبیا و رسولان

الله انبیا و رسولان را برای دعوت به سه محور فرستاده است:

دعوت به سوی الله .. معرفی راهی که به الله می‌رسد .. و شرح حال مردم بعد از رسیدن به الله. در نتیجه؛

محور اول: در مورد شرح مباحث توحید و ایمان است.

محور دوم: شرح احکام شریعت الهی است.

محور سوم: معرفی روز آخرت و پاداش و عذاب و بهشت و دوزخ است.

به این ترتیب دعوت به سوی الله معرفی الله با اسم‌ها، صفات و افعال او تعالی و بیان عظمت، قدرت اوست و معرفی نعمت‌ها، احسان الله به خلق و اینکه فقط الله خالق، مالک و مدبر تمام نظام هستی است و هرچه غیر از الله هستند، مخلوق‌اند و چیزی در اختیار ندارند و فقط الله مستحق عبادت است نه کس یا چیزی دیگر.

این اولین، بهترین و بالاترین جایگاه و اصل دعوت و اساس و کامل‌ترین آن است. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَنۡ أَحۡسَنُ قَوۡلٗا مِّمَّن دَعَآ إِلَى ٱللَّهِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ٣٣﴾[فصلت: ٣٣]: «و چه کسی خوش گفتارتر است از کسی‌که به سوی الله دعوت می‌دهد، و کار شایسته انجام می‌کند، و می‌گوید: «بطور قطع من از مسلمانان هستم؟!».

سپس دعوت برای شرح روز آخرت است با پند دادن، تشویق و ترساندنِ با توضیح صفات بهشت و وحشت‌های دوزخ و وعده‌ها و وعیدها و دیگر اموری که در عرصات قیامت اتفاق خواهد افتاد.

بعد از این دعوت به احکام و برنامه‌های دین با شرح ثواب‌ها، مسایل، حرام‌ها، حلال‌ها، واجبات، حقوق، آداب و سنت‌ها است.

آری، در مکه دعوت به شناخت الله، روز آخرت و احوال رسولان با امت‌های‌شان بود. در مدینه الله دین را با احکام کامل نمود، در نتیجه هرکس به روز آخرت ایمان آورده بود، احکام را قبول می‌کرد. اما کافران و منافقان نتوانستند قبول کنند. و الله مؤمنان را عزت داد و پیروز گردانید و کفار را شکست داد و ذلیل نمود و سپس مردم گروه گروه دین الله را قبول کردند. الله تعالی می‌فرماید: ﴿إِذَا جَآءَ نَصۡرُ ٱللَّهِ وَٱلۡفَتۡحُ١ وَرَأَيۡتَ ٱلنَّاسَ يَدۡخُلُونَ فِي دِينِ ٱللَّهِ أَفۡوَاجٗا٢ فَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ وَٱسۡتَغۡفِرۡهُۚ إِنَّهُۥ كَانَ تَوَّابَۢا٣﴾[النصر: ١-٣]: «(ای پیامبر) هنگامی‌که یاری الله و پیروزی فرا رسید. و مردم را دیدی که گروه گروه در دین الله داخل می‌شوند. پروردگارت را با حمد تسبیح گوی و از او آمرزش بخواه، قطعا او بسیار توبه پذیر است».