مختصر فقه اسلامی

فهرست کتاب

مستحق‌ترین فرد به حضانت

مستحق‌ترین فرد به حضانت

حضانت از خوبی‌های اسلام و توجه دین به کودکان است. و مستحق‌ترین افراد به حضانت کودکان کسانی هستند که مسلمان، با تقوا، امانت‌دار، توانا بر تربیت درست و خوش رفتار باشد.

حضانت حقی به نفع کسی است که سرپرستی کودک را برعهده می‌گیرد نه بر ضرر او و هرکس بخواهد از این کار شانه خالی کند و از این کار خودداری نماید، می‌تواند این را بکند و حق حضانت به فرد دیگر مستحق ردیف دوم داده می‌شود. در حق حضانت مطلقا نزدیک‌ترین فرد از نظر خویشاوندی مقدم است. اگر در خویشاوندی با هم برابر بودند، مؤنث مقدم است؛ به این ترتیب که اول مادر مقدم است و سپس پدر. و منظور از مقدم بودن مؤنث مادر است.

اگر مردی از زنش جدا شد که بچه‌ای داشتند، مادر به دلیل مهربان‌تر و صبورتر بودن نسبت به بچه و دل‌سوزتر و آگاه‌تر بودن به تربیت، آغوش گرفتن و پرورش کودک، مستحق‌تر به حضانت کودک است.

اگر کودکی پدر و مادر برای حضانت نداشته باشد یا داشته باشد اما به دلیل بیماری و... توان حضانت را نداشته باشند، حضانت را به مادران خویشاوند کودک به ترتیب نزدیکی در خویشاوندی می‌سپارند .. بعد از مادر به مادر بزرگ مادری... و بعد از پدر به مادر بزرگ پدری و... سپس پدر بزرگ ..

این‌ها شش جهت خویشاوندی برای کودک است که همه از جهت اصول به کودک نسبت دارند. بعد از این‌ها خواهر تنی .. سپس خواهر مادر .. سپس خواهر پدر .. بعد از این‌ها خاله تنی .. بعد خاله مادر .. سپس خاله پدر؛ زیرا خاله به منزله مادر است.

بعد از این‌ها عمه تنی .. بعد عمه مادر .. سپس عمه پدر.

سپس خاله‌های مادر .. سپس خاله‌های پدر .. سپس عمه‌های مادر .. سپس عمه‌های پدر .. سپس دختران برادران تنی سپس مادر و بعد پدر .. و بعد از این دختران خواهر به همین صورت .. سپس دختر عموها .. سپس دختر عمه‌ها .. و بعد دختران عموها پدرش .. دختران عمه‌‌های پدرش .. سپس برای دیگر خویشاوندان عصبه به ترتیب خویشاوندی .. سپس برای دیگر خویشاوندانش .. سپس برای حاکم مسلمان.

١- الله تعالى می‌‌فرماید: ﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ[المائدة: ٢]. «و در نیکوکارى و پرهیزگاری به یکدیگر یاری رسانید و در گناه و تجاوز دستیار هم نشوید و از الله پروا کنید [زیرا] بی‌تردید، الله سخت‌کیفر است».

٢- الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ[الأنفال: ٧٥]. «و خویشاوندان در کتاب الله نسبت به یکدیگر سزاوارترند، قطعا الله بر همه چیز داناست».