مختصر فقه اسلامی

١- اهل ذمه

اقسام کفار: کفار به دو بخش تقسیم می‌‌شوند: اهل حرب، اهل عهد؛

اهل حرب کسانی هستند که بین ما و آن‌ها جنگ است که پیش‌‌تر احکام آن‌ها در مبحث جهاد در راه الله بیان شد.

اما کسانی‌که اهل عهد و پیمان هستند، به سه بخش تقسیم می‌‌شوند، اهل ذمه؛ اهل امان؛ اهل هُدنه.

١- اهل ذمه: عبارتند از کفاری که در سرزمین‌‌های اسلامی اقامت دارند. و به حضور آن‌ها در سرزمین‌‌های اسلامی در برابر پرداخت جزیه و پایبندی به احکام اسلام اجازه داده شده است.

٢- اهل امان: عبارتند از کفاری که به سرزمین‌‌های اسلامی می‌‌آیند بدون اینکه اقامت داشته باشند و قصدشان تجارت یا زیارت یا کار و... غیره است.

اسلام به این دسته از کفار عرضه می‌‌شود، اگر پذیرفتند که هیچ وگرنه بازگرداندن آن‌ها به سرزمین‌‌شان واجب است.

٣- اهل هُدنه: کفاری هستند که در سرزمین خودشان می‌‌باشند و با مسلمانان جهت عدم جنگ برای مدتی مشخص، پیمان بسته و صلح کرده‌‌اند.

اهل ذمه

اهل ذمه همان اهل کتاب، پیروان موسی و عیسی علیهما‌‌السلام می‌‌باشند. اما تنها در مواردی خاص با مجوسیان همان رفتاری می‌‌شود که با اهل کتاب می‌‌شود. از مجوسیان جزیه گرفته شده و با زنان‌‌شان ازدواج نمی‌‌شود و ذبایح‌‌شان خورده نمی‌‌شود.

اما مشرکان هیچ عهد و پیمان و امانی نزد الله و رسولش و مومنان ندارند. مشرکی که در سرزمین‌‌های اسلامی ساکن است، اسلام بروی عرضه می‌‌شود که یا اسلام می‌‌آورد و یا از سرزمین‌‌های اسلام سفر می‌کند یا اینکه کشته می‌‌شود. زیرا اسلام به شرک و بت پرستی اجازه نمی‌دهد زیرا درآنها ظلم و تجاوز می‌‌باشد.

اما اهل کتاب در این سه مورد به ترتیب اختیار دارند: اسلام را بپذیرند یا جزیه پرداخت کنند و یا وارد جنگ شوند.

١- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ ٱلۡحَقِّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حَتَّىٰ يُعۡطُواْ ٱلۡجِزۡيَةَ عَن يَدٖ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ٢٩﴾[التوبة: ٢٩] «با کسانی از اهل کتاب که نه به الله و نه به روز قیامت ایمان دارند و نه آنچه را الله و رسولش حرام کرده، حرام می‌دانند و نه دین حق را می‌پذیرند، بجنگید، تا زمانی که با ذلت و خواری به دست خویش جزیه بدهند».

٢- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ لِلَّهِۖ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَلَا عُدۡوَٰنَ إِلَّا عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ١٩٣﴾[البقرة: ١٩٣] «و با آن‌ها جنگ کنید تا فتنه (شرک) باقی نماند و دین (خالصانه) از آن الله گردد. پس اگر دست برداشتند، تجاوز جز بر ستمکاران روا نیست».

٣- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿لَا يَرۡقُبُونَ فِي مُؤۡمِنٍ إِلّٗا وَلَا ذِمَّةٗۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُعۡتَدُونَ١٠ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِۗ وَنُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ١١﴾[التوبة: ١٠-١١] «درباره هیچ فرد مؤمنی خویشاوندی و پیمان را رعایت نمی‌کنند و آنان مردمی تجاوز کاراند. پس اگر توبه کنند و نماز را بر پا دارند و زکات را بدهند، برادران دینی شما هستند و ما آیات خود را برای گروهی که می‌دانند بیان می‌کنیم».