ابن‌غیلان و ابن‌سینا
دیگر از کسانی که با آراء ابن سینا روی مخالفت نشان داده، متکلّم مبرّز، عمربن علی بن غیلان (متوّفی در بین سال‌های ۵٧۶ و ۵۸۲ هجری قمری) بوده است. ابن‌غیلان در علوم ریاضی و نجوم تبحّر و تسلّط داشت در علوم عقلی نیز نزد ابوالعبّاس لوکری شاگرد ابن سینا تلمّذ کرد ولی آراء شیخ‌الرئیس مقبول طبع وی نیفتاد. از این غیلان کتابی در دسترس هست که آن را بر ردّ رسالۀ ابن سینا دربارۀ «حدوث عالم» نگاشته است. ابن سینا در رسالۀ خود، حدوث ذاتی جهان را پذیرفته ولی حدوث زمانی عالم را رد می‌کند چنانکه در کتاب اشارات نیز بر همین قول رفته است و ابن غیلان به نقض و تخطئه رأی ابن سینا در مسئلۀ حدوث زمانی جهان می‌پردازد و می‌کوشد تا اثبات نماید که عالم، زماناً حادث و مسبوق به نیستی است چنانکه متکلمین اسلامی بر این قول رفته‌اند. رساله ابن سینا با نام: «الحکومة في حجج المثبتین للماضی مبدأ زمانیاً» تصنیف شده است و کتاب ابن‌غیلان «حدوث العالم» نام دارد. بخش نخستین این کتاب (پس از مقدمه) با این عنوان آغاز می‌شود:
«القسم الأوّل في الاحتیاج لأثبات حدوث العالم وفي مناقضة کلام ابن سینا في رسالة المذکورة في أوّل هذا کتاب ...».
ابن‌غیلان در رسالۀ خود علاوه بر حدوث زمانی عالم، مسائل دیگری را نیز (چون صفات باریتعالی و ارادۀ او، و غیره) مطرح می‌سازد و در آنها با ابن سینا و دیگر حکماء هم‌مشرب وی مخالفت می‌نماید. کتاب ابن‌غیلان را از حیث اهمیّت، پس از تهافت الفلاسفۀ غزالی شمرده‌اند.