پیشوای ائمه حدیث
یحیی بن معین / از محدثین بسیار بزرگ هستند، چنانچه امام احمد بن حنبل / در مورد ایشان میفرماید: از هر آن حدیثی که یحیی بن معین اطلاعی نداشته باشد، اینطور باید فهمید که آن حدیث پایه و اساس علمی ندارد. علی بن مدینی / میفرماید: یحیی بن معین سرچشمۀ علم حدیث برای همۀ ائمۀ علم حدیث میباشند. رای ابن رومی بر این است که از بین مشایخ تنها یحیی بن معین در اظهار حق سر فهرست هستند. یک مرتبه ایشان جهت بجایآوری مراسم حج و زیارت حرم نبوی به مکه مکرمه و مدینۀ منوره نیز تشریف بردند، در یکی از شبها در عالم رؤیا مشاهده نمود که ندادهندهای وی را ندا میدهد: ای یحیی بن معین، آیا دوستی مرا میپذیری؟ مؤرخین بیان میکنند هنوز چند روزی از آن خواب نگذشته بود که این آفتاب تابان علم حدیث در مدینه منوره به لقاء الله پیوست. هنگام تشییع جنازه این امام همام، شخصی با آواز بلند میگفت: ایشان همان شخصیتی بود که اقوال دروغ و بیاساس را از احادیث پیامبر ج دور نمودند[٦].
[٦]- وفيات الأعيان از ابن خلکان ج ٣ ص ١٧١-١٧٢.