فصل هفتم: شخص مسافر اگر از تمام بناهای روستا یا شهرش بیرون آمد نمازش را قصر می‌کند
البته این عمل به شرطی درست است که سفرش به گونه‌ای باشد نماز در آن قصر شود.
ابن المنذر/ می‌گوید: «اجماع علما بر این است، کسی که می‌خواهد به سفر رود، می‌تواند به محض اینکه از بناها و سازه‌های روستایی که از آن خارج می‌شود، بیرون آمد، نمازش را قصر کند» [۱۰۱].
و این مذهب جمهور اهل علم است، که اگر مسافر خواست به سفری رود که در مثل آن می‌توان نماز را قصر کرد، تا از تمام بناهای شهر یا روستا بیرون نیاید، نمازش را قصر نکند [۱۰۲].
انس سمی‌گوید: «نماز ظهر را در مدینه با پیامبر ص۴ رکعتی خواندم و در ذوالحلیفه، (نماز عصر) را ۲ رکعتی خواندم». و در روایتی دیگر آمده که: «رسول خدا صنماز ظهر را در مدینه، ۴ رکعتی خواند و نماز عصر را در ذوالحلیفه، ۲ رکعتی خواند» [۱۰۳].
ذوالحلیفه مکانی است که در شش مایلی مدینه قرار دارد.
و این روایات دلیلی هستند بر اینکه، برای کسی که نیت سفر کردن دارد جایز نیست نمازش را قصر کند تا از خانه‌های روستا یا شهرش یا چاردهای قومش خارج نشود و آنها را پشت سر نگذارد [۱۰۴].
امام علی ساز شهر خارج شد و در حالی که از دور خانه‌های شهر را می‌دید، نمازش را کوتاه کرد، وقتی برگشت، به او گفته شد: این کوفه است؟ ـ منظورشان این بود آنجایی که تو نماز را در آن قصر کردی جزو شهر بود ـ امام علی گفت: نه، تا داخل نشویم، جزو شهر نیست [۱۰۵].
اگر انسان بعد از داخل شدن وقت نماز سفر کرد، برایش جایز است نمازش را قصر کند، چون او قبل از خارج شدن وقت نماز سفر کرده است. ابن المنذر می‌گوید: «کلیۀ کسانی که از اهل علم به یاد دارم، بر این مسئله ـ جملۀ قبلی ـ اتفاق نظر دارند، و این فرمودۀ امام مالک، اوزاعی، شافعی، اهل رأی و یک از اقوال مذهب حنبلی می‌باشد [۱۰۶]، والله اعلم» [۱۰٧].
[۱۰۱] الإجماع، ابن منذر ص (۴٧). [۱۰۲] فتح الباری، ابن حجر (۲/۵۶٩). [۱۰۳] متفق علیه، بخاری (۱۰۸٩)، (۱۵۴۶)، مسلم (۶٩۰). [۱۰۴] المغنی، ابن قدامه (۳/۱۱)، «الشرح الکبير مع المقنع»(۵/۴۴)، «الإنصاف مع المقنع و الشرح الکبير»(۵/۴۴)، «الشرح الممتع»، ابن عثیمین (۴/۵۱۲). [۱۰۵] بخاری (۱۰۸٩). [۱۰۶] المغنی، ابن قدامه (۳/۱۴۳)، الأنصاف چاپ شده با المقنع و الشرح الکبیر (۵/۵۳)، و روایت دوم نزد حنبلی‌ها، روایت صحیحی است که آنها نماز را در این حالت تمام می‌خوانند. الإنصاف مع المقنع و الشرح الکبیر (۵/۵۳)، المغنی، ابن قدامه (۳/۱۴۳). [۱۰٧] این قول را ابن عثیمین نیز برگزیده و می‌گوید: (اگر وقت نماز داخل شد و او در شهرش بود، سپس سفر کرد، او می‌تواند نمازش را قصر کند، و اگر وقت نماز داخل شده و او در سفر بود، سپس وارد شهرش شد، نمازش را به صورت تمام می‌خواند بر مبنای وضع و حالتی که در آن نماز را انجام می‌دهد). الشرح الممتع (۴/۵۲۳).