اجماع علما بر حرمت غيبت

علامه ابن کثیر/در تفسیر سوره‌ی حجرات می‌گوید: «غیبت، به اجماع حرام است و تنها زمانی از حکم حرمت، مستثنی می‌گردد که مصلحتی مهم اقتضا کند؛ چنانچه در کتاب «الجرح والتعدیل» و نیز «النصیحۀ» توضیح آن آمده است».

علامه قرطبی می‌گوید: «در مورد اینکه غیبت، از جمله گناهان کبیره است و توبه کردن از آن واجب می‌باشد، اجماع شده است» [۴].

بدیهی است حرمت غیبت به صراحت در قرآن کریم بیان شده است؛ چرا که خداوند متعال می‌فرماید:

﴿أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ﴾[الحجرات: ۱۲].

«برخی از شما، از برخی دیگر غیبت نکنند؛ آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌ی خود را بخورد؟ به یقین همه‌ی شما، از مرده‌خواری بدتان می‌آید (و از آن بیزارید؛ غیبت نیز چنین است و از آن بپرهیزید و) از خدا بترسید؛ بی‌گمان خداوند، بس توبه‌پذیر و مهربان است».

در احادیث نبوی نیز حرمت غیبت، به صراحت بیان شده است. از آن جمله می‌توان به احادیث ذیل اشاره کرد:

رسول‌خدا ج فرموده است: «… وإن أربى الربا استطالة الرجل في عرض أخيه» [۵]. یعنی: «… همانا بدترین ربا، آن است که شخص، در عرض و آبروی برادر خویش تطاول و دست‌ درازی نماید».

همچنین روایت شده که رسول خدا ج باری خطاب به عایشهلفرمود: «لقد قلت كلمه لو مزجت بماء البحر لمزجته» [۶]. یعنی: «(ای عایشه!) چنان سخنی بر زبان آوردی که چنانجه با آب دریا آمیخته گردد، هر آیینه (نا‌خالصی آن) دریا را فرا خواهد گرفت» [۷].

[۴] نک؛ تفسیر قرطبی، ذیل سوره‌‌ی حجرات. [۵] نک؛ «الاوسط» طبرانی و «الصحیحۀ» (۱۸۷۱). علامه آلبانی در کتاب «صحیح الترغیب و الترهیب» این حدیث را صحیح دانسته است. [۶] ابوداود (۴۰۸۰) و بیهقی. علامه آلبانی این حدیث را در (غایة المرام (۴۲۸)) صحیح دانسته است. [۷] منظور آن است که غیبت کردن، آنچنان گناه بزرگی است که چنانچه در دریایی از اعمال پسندیده و نیک ریخته شود، هر آینه تمام آن اعمال را نابود خواهد کرد (مترجم).