ذو النورین عثمان بن عفان رضی الله عنه

عثمان و ابوذر رضی الله عنهما

عثمان و ابوذر رضی الله عنهما

قانون اسلام از همان زمان حیات مبارک رسول الله  ج و خلفاء راشدین و طبق همه مذاهب اسلامی درباره جمع آوری مال بر این اساس پی ریزی شده است که هر شخص مسلمان می‌تواند مال را از طرق حلال بدون هیجگونه محدودیتی جمع آوری نماید و در جاهای مباح و جایز استمعال کند و ذکات آن را طبق نظام شرعی اسلام پرداخت نماید. همچنین اسلام مسلمان‌ها را به انفاق در راه خدا و سعادت جامعه اسلامی تشویق نموده است.

بدون تردید مال در نظام اسلامی وسیله‌ای برای برآورده ساختن نیازهای فرد و جامعه است. و به منزله امانتی است که خداوند به دست عده‌ای از مسلمانها سپرده است تا به خوبی از آن استفاده نمایند. و اگر جمع آوری مال را ما یک هدف مستقل بشمار آوریم و اصلا جمع‌آوری مال را یک هدف بدانیم دچار اشتباه بزرگ شده‌ایم. پس اگر مسلمان در مصرف اموال خویش راه اعتدال را در پیش گیرد و نیازهای شخصی خودش و خویشاوندانش را برآورده سازد و همه حقوق خواص و عادی را که به اموالش تعلق می‌گیرد، پرداخت نماید و دست سخاوت او در راه خدا باز باشد اسلام در چنین حالتی برای این شخص جمع آوری مال را برای این شخص ممنوع قرار نداده است بلکه به وی اجازه داده است تا هر مقدار از مال بدون محدودیت بعنوان امانت تحت تصرف وی باشد.

سرمایه داران صحابه و در مقدمه آن‌ها عثمان بن عفان، عبدالرحمن بن عوف و در مقدمه آن‌ها ابوبکر صدیق(رضی الله عنهم اجمعین) و سایر تجار صحابه، صاحبان هزاران میلیون‌ها دینار اینگونه زندگی کردند. و ائمه سرمایه دار بعد از آن‌ها امثال لیث بن سعد، عبدالله بن مبارک و دیگران که از مومنان صالح و نیکوکار بشمار می‌رفتند، نیز اینگونه زندگی کردند. تا جائی که گفتگوهای زیادی انجام گرفت و صحبت‌ها و دلایل متعددی در اینباره ارائه گردید که کدام مسلمان نزد خداوند محبوبتر است و اجر و ثواب بیشتری دارد: غنی و سرمایه دار سپاسگذار و یا فقیری که صبر نماید.

مسلمانان صدر اسلام براین اساس زندگی کردند تا اینکه زمان خلافت امیر المومنین عثمان عفان فرا رسید. در این زمان، صحابی رسول الله  ج ابوذر غفاری با سایر صحابه اختلاف نمود و فرمود: برای مسلمان جایز نیست که شب را بخوابد در حالی که یک دینار اضافه از توشه آنروزش داشته باشد. اگر مسلمان از غذای روزانه اش جمع آوری نماید، مصداق این آیه از قرآن کریم قرار می‌گیرد: ﴿وَٱلَّذِينَ يَكۡنِزُونَ ٱلذَّهَبَ وَٱلۡفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٖ٣٤ [التوبة: ٣٤].

(یعنی کسانی که طلا و نقره ذخیره می‌کنند و آن را در راه خدا انفاق نمی‌کنند آن‌ها را به عذابی دردناک بشارت بده).

ابوذر رضی الله عنه طبق گواهی رسول الله  ج در تمام گفته هایش فردی صادق بود و لهجه‌ای صادق داشت. اما مذهبش در جمع آوری مال اگر چه از راه حلال باشد با نظام اسلام درباره مال و ثروت موافقت نداشت. و اگر همه مسلمانان به مذهب ابوذر عمل می‌کردند، این به این معنا بود که فرضیه زکات ابطال گردد و بسیاری از مصلحت‌های دولت و ملت تعطیل گردد و دروازهکمک‌های عمومی و خیر و نیکی بسته شود. وهمه صحابه رسول الله ج بویژه عالم و دانشمندان بزرگوار عبدالله بن عمر س اعلان می‌کردند که: هر مالی که زکات آن پرداخت گردد کنز و خزانه بشمار نمی‌رود.