استدلال مسیحیان بر تثلیث و رد آن
مسیحیان به هدف اثبات این عقیده تلاش ورزیدهاند تا از تورات دلیلی بیابند، اما نصوص تورات با وجود تحریفاتیکه وارد آن شده است، دلیل صریحی در دسترس ایشان قرار نمیدهد، بناءً از نقد برخی عبارات مبهم تورات که به آن استدلال ورزیدهاند، صرف نظر میکنیم، و میپردازیم به ذکر و نقد آنچه که از انجیل برای اثبات این امر استدلال میگیرند، وآن قرار ذیل است:
اول: در انجیل متی فصل بیست و هشتم، فقره ۱۹ چنین ذکر شده است: «پس بروید همهای ملتها را شاگرد من سازید، و آنها را بنام پدر، و پسر، و روح القدس غوطه کنید».
دوم: در همین انجیل فصل سوم فقره ۱۶ چنین آمده است: «عیسی پس از غوطه فورا از آب بیرون آمد، آنگاه آسمان باز شد، و او روح خدا را دید که مانند کبوتری نازل شده بهسوی او میآید، و صدائی از آسمان شنیده شد که میگفت: اینست پسر عزیز من که ازو خوش شدم».
اگر در روشنی توضیحاتیکه قبلا داشتیم ژرفتر نگاه شود، این امر واضح میشود که اناجیل چهار گانه در موقعیتی قرار ندارند که ازان مسئله تثلیث ثابت شود. چون اناجیل چهار گانه از تألیف اشخاص مجهول الهویت است، و چنین مسئلۀ مبهمی را چگونه میتوان با استناد از کتابی اثبات کرد که شخصیت مؤلف وی تا هنوز مجهول مانده است. و به فرض صحت این کتب، بازهم از سخنان مذکور نمیتوان چنین مسئلۀ را ثابت ساخت، و آن بنا بر چند دلیل:
اینکه مسیحیان در تفسیر این کلمات باهم اختلاف دارند، چنانچه بعضی از آنها میگویند که: مراد از لفظ «أب»، وجود میباشد، و از لفظ «ابن» کلمه، و از «روح القدس» حیات و زندگی مراد میباشد. و برخی هم روح القدس را به قدرت تفسیر کردهاند [۶۳].
و این یک قاعده مسلمه است که در هر چیزی که احتمال آمد، استدلال به آن باطل میگردد.
۱- برای این عبارت، توجیه سالمی نیز وجود دارد، و آن اینکه: در این عبارت سه چیز ذکر است، و مقصودش ایمان به آن سه میباشد که مراد از «پدر» الله جل جلاله میباشد، و مراد از «فرزند» عیسی ÷، و مراد از «روح القدس» جبرئیل ÷.
و بر اساس این تفسیر هیچ نوع چیزی که از آن تثلیث دانسته شود، وجود ندارد.
و در عبارت دوم انجیل «متی» نیز چیزی وجود ندارد که از آن تثلیث ثابت شود. زیرا مفهوم آن عبارت چنین است: چون عیسی از غوطه بر آمد، روح القدس ( جبرئیل، فرشته مأمور به وحی) به شکل کبوتری نازل شد، والله تعالی از آسمان گفت: اینست پسرعزیزمن.... یعنی پیامبری که من آنرا به خاطر هدایت مردم بنی اسرائیل فرستادهام.
۲- اینکه در اناجیل در بسیاری از مواضع از «إله» یگانه ذکر رفته است، این به ذات خود قضیۀ تثلیث را باطل میسازد.
قرآن کریم در آیات متعددی بر دعوای بیاساس تثلیث خط بطلان کشیده است. خداوند میفرماید:
﴿لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ﴾[المائدة:۷۳].
ترجمه: «هر آینه کافر شدند کسانیکه گفتند الله سوم سه کس است، و نیست هیچ معبود برحق بجز إله یگانه».
و نیز فرموده است:
﴿إِنَّمَا ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ رَسُولُ ٱللَّهِ وَكَلِمَتُهُۥٓ أَلۡقَىٰهَآ إِلَىٰ مَرۡيَمَ وَرُوحٞ مِّنۡهُۖ فََٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۖ وَلَا تَقُولُواْ ثَلَٰثَةٌۚ ٱنتَهُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ إِنَّمَا ٱللَّهُ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ سُبۡحَٰنَهُۥٓ أَن يَكُونَ لَهُۥ وَلَدٞۘ﴾[النساء: ۱۷۱].
ترجمه: «جز این نیست که مسیح، عیسى بن مریم رسول خدا و کلمه اوست. [که] آن را به [رحم] مریم افکند. و روحى از جانب اوست. پس به خداوند و رسولانش ایمان آورید. و مگویید: [خدایان] سه کساند. [از این گفته] باز آیید تا [آن] برایتان بهتر باشد. جز این نیست که خدا معبود یگانه است. از آنکه فرزندى داشته باشد، پاک [و منزّه] است».
[۶۳] مراجعه شود به : الجواب الصحیح : ۲/۹۴