سنت خداوند در پیکار میان حق و باطل:
سنت خداوند در کشاکش میان حق و باطل بر این امر نهاده شده که سرافرازی و پیروزی همواره از آن حق و حق‌جویان و سرافکندگی و نابودی ارزانیِ باطل و باطل‌گرایان خواهد بود. چنانکه خداوند می‌فرماید: ﴿وَيَمۡحُ ٱللَّهُ ٱلۡبَٰطِلَ وَيُحِقُّ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦٓ﴾[الشوری: ۲۴]. «و خداوند با سخنان و دلایل خود باطل را نابود و حق را اثبات و استوار می‌کند».«زَمَخْشَري» در تفسیر این آیه می‌گوید: «روال کار خداوند این است که با «کلمات» خود یعنی با آیات وحیانی یا دخالت عملی خود باطل را نابود و کار را به سود حق یکسره می‌کند، همانگونه که می‌فرماید: ﴿بَلۡ نَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَى ٱلۡبَٰطِلِ فَيَدۡمَغُهُۥ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٞ﴾[الأنبیاء: ۸۱]. «بلکه ما حق را به جان باطل می‌اندازیم و حق مغز سر باطل را از هم می‌پاشد، و باطل هرچه زودتر محو و نابود می‌گردد» [۸].
در تفسیری رازی هم در بارۀ آیۀ: ﴿وَيَمۡحُ ٱللَّهُ﴾آمده است که «این آیه اشاره دارد که سنت خداوند، اِبطال باطل و اثبات حق است» [٩].
در آیه‌ای دیگر خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصۡلِحُ عَمَلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ﴾[یونس: ۸۱]. «خداوند عمل تباهکاران را اصلاح نمی‌کند».در تفسیر این آمده است که «این آیه قاعده‌ای است کلی و بیانگر سنت خداوند در پیکار حق و باطل و صلاح و فساد و افسونگری ساحران فرعون را هم دربر می‌گیرد، چرا که سحر آنان هم نوعی کار باطل و فاسد محسوب می‌گردد. خلاصه، آیه بیانگر این است که خداوند عمل تباهکاران را ثمربخش و اصلاح نمی‌گرداند» [۱۰].
زمخشری هم در تفسیر آیۀ یادشده چنین می‌گوید: «یعنی به کارشان دوام نمی‌بخشد، بلکه آن را نافرجام و متلاشی می‌سازد» [۱۱].
آلوسی هم در تفسیر همان آیه گفته است: «مراد از عدم اصلاح عمل تباهکاران، سلب دوام و عدم تقویت آن با نیروی الهی است، یعنی خداوند عمل فسادکاران را ثبات و دوام نمی‌بخشد، بلکه آن را زایل و نابود می‌گرداند یا آن را تقویت و تأیید نمی‌کند، بلکه بطلانش را آشکار و آن را نابود می‌سازد» [۱۲].
[۸] تفسیر زمخشری، ۴ / ۲۲۲. [٩] تفسیر رازی، ۲٧ / ۱۶۸. [۱۰] تفسیر المنار، ۱۱ / ۴۶۸. [۱۱] تفسیر زمخشری ۲ / ۴ – ۲۶۳. [۱۲] تفسیر آلوسی، ۱۱ / ۱۶٧.