حمایت الهی از مؤمنان، گاه به خاطر دستیابی به پیروزی بزرگتری به تعویق میافتد:
باید دانست که تجلی عملی سنت الهی در حمایت از دینداران گاه تا فراهمشدن بستر مناسب و تحقق شایستگی مؤمنان برای برخورداری از موفقیتی گستردهتر با دوامتر و کارسازتر که از سوی خدا برای آنان درنظر گرفته شده است، به تأخیر میافتد. به عنوان نمونه، پیروزی رسول اللهصبا آن که از همراهی آن مؤمنان هم برخوردار بود، نه یک روزه یا یک شبه و حتی نه یک ساله، بلکه پس از گذشت چندها سال از نبوت ایشانصصورت گرفت؛ چنانکه این موفقیت محصول شکستدادن قریش و فتح مکه بود که در سال هشتم هجری رخ داد، یعنی دو سال پیش از وفات پیامبر ص!! و البته به دنبال این پیروزی مردم گروه گروه به صف دینخواهان پیوستند، و خداوند هم این سوره را در بارۀ آن فرو فرستاد: ﴿إِذَا جَآءَ نَصۡرُ ٱللَّهِ وَٱلۡفَتۡحُ ١ وَرَأَيۡتَ ٱلنَّاسَ يَدۡخُلُونَ فِي دِينِ ٱللَّهِ أَفۡوَاجٗا ٢ فَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ وَٱسۡتَغۡفِرۡهُۚ إِنَّهُۥ كَانَ تَوَّابَۢا ٣﴾[النصر: ۱-۳].
«آنگاه که یاری خدا و پیروزی (= فتح مکه) فرا رسید و مردم را دیدی که گروه گروه اسلام را میپذیرند، پروردگار خود را ستایش کن و از او طلب آمرزش کن که بسیار توبهپذیر است».
زمخشری در تفسیر این سوره میگوید: «رسول اللهصبر عرب یا قریش و بر فتح مکه دست یافت، فتح مکه در دهم رمضان سال هشتم هجری رخ داد و دهها هزار نفر از مهاجرین و انصار و قبایل عرب، پیامبرصرا در این فتح همراهی میکردند. پس از فتح مکه انبوه دستههای مردم به سوی اسلام روی آوردند، به نحوی که قبیلهای که پیشتر تک تک یا دو نفر دو نفر وارد اسلام میشد، اکنون یکجا به روی اسلام آغوش میگشود» [۱٧].
[۱٧] تفسیر زمخشری، ۴ / ۸۱۰ و ۸۱۱.