پ) حمایت از دین اسلام:
از دیگر عواملی که زمینهساز تجلی سنت الهی حمایت از مؤمنان در مبارزه علیه باطل و باطلگرایان میباشد، عنایت مؤمنان به حمایت اسلام با تمام قواست، چنانکه خدا در قرآن میفرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُرۡكُمۡ وَيُثَبِّتۡ أَقۡدَامَكُمۡ ٧﴾[محمد: ٧]. «ای مؤمنان! اگر خدا را یاری کنید، خدا هم شما را یاری و پیروز میگرداند و گامهایتان را استوار میسازد».
در تفسیر آیه آمده است: ﴿إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ...﴾یعنی اگر دین خدا و رسولش را یاری کنید، او هم شما را در برابر دشمنانتان یاری و پیروز خواهد کرد و شما را در رزمگاهها یا در پویش مسیر روشن اسلام ثباتقدم خواهد بخشید» [۳۲]. امام فخررازی هم در تفسیر خود میگوید:
«یاری خدا میتواند چند جنبه داشته باشد: ۱- یاری دین و روش خدا. ۲- یاری جماعت و گروه خدا» [۳۳].
نصرت دین خدا هم به دینگونه است که فرد مسلمان شخصیت خود [یعنی عواطف، اندیشهها و رفتارهای خود] را کاملاً به خدا بسپارد، به نحوی که هیچ بخشی از وجودش در برابر حاکمیت بیچون و چرا و فرمانروایی کامل خداوند مقاومت نشان ندهند، نشانۀ بارز این خصلت هم پذیرش کامل توصیههای عاطفی، فکری و رفتاری شریعت خداوند است. واپسین مرحلۀ نصرت دین خدا هم عبارت است از: تکاپوی همیشگی فرد مسلمان به منظور برپایی دین خدا در زمین و تلاش جدی او برای دینپسندنمودن تمامی روابط میان مردم به گونهای که [در این زمینه یعنی در تنظیم روابط گوناگون خود با دیگران و با محیط] داوری را فقط نزد دین ببرند و فقط حکم او را بپذیرند.
مسأله بسیار مهم دیگری که از رهگذر آن یاری رسانی به خداوند تحقق مییابد، همان مسألهای است که امام فخررازی / آن را به عنوان یکی از جنبههای یاری رسانی به خداوند معرفی نمود، آنجا که اشاره کرد: ﴿إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ...﴾یعنی: اگر جماعت و گروه خدا را یاری کنید». و پیداست که حزب خدا، حزبی است که به یاری رسانی به خدا یعنی به حمایت از دین او یا به تلاش برای برپایی قوانین و ارزشهای اسلامی در زمین میپردازد. تردیدی نیست که تحقق نصرت دین خدا با مشارکت همگانی مؤمنان و همگرایی آنها براساس این آرمان ارزشمند، بهتر و کاملتر صورت میگیرد تا با تلاشهای پراکنده و فردی. همکاری گروهی همچنین از آنجا که پیروزی دین را سریعتر و کاملتر تحقق میبخشد، فراهمکنندۀ شرایط لازم برای برخورداری از حمایت و عنایت الهی هم خواهد بود. از این رو میتوان گفت که براساس سنت خداوندی میزان بهرهمندی مؤمنان از الطاف آسمانی و عنایات بنده نوازانۀ الهی متناسب با مقدار تلاشی که خود آنان در جهت حمایت دین خدا، آمادهسازی ابزارهای جهاد و توسعۀ دین به عمل میآورند.
آیهای دیگر که نصرت دین را به مثابۀ عاملی زمینهساز برای جلب حمایت الهی مورد اشاره قرار میدهد، این آیه است: ﴿وَلَيَنصُرَنَّ ٱللَّهُ مَن يَنصُرُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾[الحج: ۴۰]. «قطعاً خدا یاوران خود را یاری میکند، بیگمان خداوند قدرتمند چیره است». در تفسیر این آیه امام فخررازی میگوید: «خداوند به کسی که دارای چنان وصفی باشد (= یاور خدا) وعدۀ کمک و کامیابی دادهاست» [۳۴]. و زمخشری هم در همین زمینه میگوید: «خداوند قطعاً یاوران دین خود و مدافعان دوستانش را یاری خواهد کرد» [۳۵]. نحوۀ یاری رسانی به خداوند را هم که بیشتر بیان کردیم: تلاشورزی برای برپایی دین خداوند در زمین، به گونهای که بر تمامی فعالیتها و روابط بشر حاکم گردد.
[۳۲] تفسیر زمخشری، ۴ / ۳۱۸. [۳۳] تفسیر رازی، ۲۸ / ۴۸. [۳۴] تفسیر رازی، ۳ / ۴۱. [۳۵] تفسیر زمخشری، ۳ / ۱۶۰.