عوامل تقویتکنندۀ صبر و رقابت با دشمنان در پایداری:
از جمله عوامل تقویتکنندۀ صبر و مصابره با مخالفان یادآوری و توجه به این فرمودۀ خداست: ﴿إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥ﴾[آلعمران: ۱۴۰]. «اگر صدمهای دیدهاید، مخالفانتان هم صدمه دیدهاند». خداوند در این آیه بیان میدارد که مجروحشدن یا درد ناشی از زخمها نباید جدیت در پیکار با دشمن و رقابت با وی را در وجود مؤمنان سست کند، زیرا دشمنان آنها هم قبلاً چنین آسیبهایی دیده اند، و آنجا که آنان با وجود نادرستی مسیر انتخابی و بدیِ فرجام کارشان، بر اثر جراحتها و صدمات ناشی از کارزار ضعف و سستی از خود نشان ندادند، شما مؤمنان با فرجام نیک و حقانیتی که دارید، به طریق اولی نباید به علت درد و رنجی که به شما میرسد در پیکار و رقابت با آنان سرد و سست شوید [۴۸].
از دیگر عوامل مؤثر در تقویت مروحیۀ بردباری و مصابره با دشمنان، این فرمودۀ خدا است: ﴿وَلَا تَهِنُواْ فِي ٱبۡتِغَآءِ ٱلۡقَوۡمِۖ إِن تَكُونُواْ تَأۡلَمُونَ فَإِنَّهُمۡ يَأۡلَمُونَ كَمَا تَأۡلَمُونَۖ وَتَرۡجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا يَرۡجُونَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا ١٠٤﴾[النساء: ۱۰۴]. «در تعقیب دشمن سستی نورزید، اگر دچار رنج و درد سر میشوید آنان نیز همچون شما رنج و سختی میکشند، تازه برخلاف شما امیدی هم به دریافت پاداش الهی ندارند، و خداوند همواره علیم و حکیم بوده است».
[۴۸] تفسیر رازی، ٩ / ۱۴.