آنچه به تخلفکنندگان از جهاد گفته میشود:
خداوند در قرآن در تذکر به چنین افرادی فرموده است: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ ٣٨﴾[التوبة: ۳۸]. «ای اهل ایمان! شما را چه شده است که وقتی ندای جهاد سر داده میشود، به زمین میچسبید؟ مگر به جای آخرت به دنیا دل خوش کردهاید؟! آخر خوشی دنیوی که جز اندکی نیست!».
از این رو به کسانی که به ندای جهاد پاسخ مثبت نمیدهند و یا با تنبلی و اکراه روانۀ پیکار میشوند، به عنوان یادآوری گفته میشود: ﴿أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِ﴾آیا به جای بهروزی کامل اخروی که با جهاد به دست میآورید، به آسایش دنیوی و خوشیهای ناقص آن قانع شدهاید؟! ﴿فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ﴾آخر خوشی دنیا که جز اندکی نیست!!. پیامبرصناچیزبودن ماهیت و مدت لذتهای دنیوی را در مقایسه با لذات اخروی به فردی تشبیه میکند که یکی از انگشتانش را در آب اقیانوس فرو برده و آن را بیرون آورده است، سپس فرمود: اکنون دقت کنید که چه با خود آورده است؟! [۴۰].
همچنین فرمودههای پیامبرصدر خصوص جهاد و مجاهدان و استنباطهای علما از قرآن و سنت پیامبرصپیرامون مقولۀ جهاد به چنین افراد سست ایمان و سردجوشی تذکر داده میشود. به عنوان مثال این فرمودۀ پیامبرص: «مَا أَحَدٌ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ يُحِبُّ أَنْ يَرْجِعَ إِلَى الدُّنْيَا وَلَهُ مَا عَلَى الأَرْضِ مِنْ شَىْءٍ، إِلاَّ الشَّهِيدُ، يَتَمَنَّى أَنْ يَرْجِعَ إِلَى الدُّنْيَا فَيُقْتَلَ عَشْرَ مَرَّاتٍ، لِـمَـا يَرَى مِنَ الْكَرَامَةِ». و در روایتی: «لِـمَـا يَرَى مِنْ فَضْلِ الشَّهادَةِ» [۴۱]. «هیچ فرد بهشتی حتی در مقابل تمامی چیزهای روی زمین حاضر نیست به دنیا برگردد مگر شهید که به واسطۀ فزونی قدر و ارزش و یا به واسطۀ برتری و فضلی که به دلیل شهادتش میبیند، آرزو میکند که به دنیا باز گردد و ده بار به شهادت برسد».
ابن بطال در توضیح این حدیث میگوید: «این حدیث کاملترین و برترین سخنی است که در مورد فضل شهادت گفته شده است، و از آنجا که جز شهادت هیچ عمل صالحی مستلزم فداکردن جان نیست، به همین خاطر میزان پاداش آن هم افزونتر و بیشتر شده است» [۴۲]. امام احمد بن حنبل فرموده است: «بعد از واجبات کاری برتر از جهاد نمیشناسم، آخر فقط جهادگران با دشمن اند که مدافعان راستین اسلام و حریم مسلمانند، و چه عملی از این برتر؟! دیگران در آسایشند و آنان در هراس و اضطراب، و جهانهایشان را در راه خدا فدا میکنند» [۴۳]. شیخ الإسلام ابن تیمیه در بارۀ حساسیت نگهبانی از مرزهای مملکت اسلامی که مدخل اعدا و راه تهاجم آنان به مسلمانان است میگوید: «محافضت مخلصانه از مرزها از اعتکاف در مکه و مدینه و بیت المقدس برتر و با ارزشتر است» [۴۴].
[۴۰] تفسیر المنار، ۱۰ / ۴۲۳. [۴۱] روایت از بخاری. [۴۲] ابن حجر عسقلانی، شرح صحیح البخاری، ۶ / ۳۲ و ۳۳. [۴۳] ابن قدامه حنبلی، المغنی، ۸ / ۳۴۸ و ۳۴٩. [۴۴] ابن تیمیه حرانی، مجموع فتاوی، ۲۸ / ۴۱۸.