«ایمان به روز آخرت»
یعنی، تصدیق مواردی که بعد از مرگ اتفاق خواهد افتاد و در قرآن و سنت ذکر شده است، میباشد. بنابراین، در وهلهی اول به عذاب و یا نعمت قبر ایمان بیاور که در قرآن و سنت ثابت شده است: ﴿وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ٤٥ النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ٤٦﴾ [غافر: ٤٥-٤٦] یعنی: «خویشان فرعون را عذاب سخت فرا گرفت و آتش، صبح و شب بر آنان حاضر کرده شده ودر روز قیامت (به فرشتگان) خواهیم گفت: خویشان فرعون را به شدیدترین عذاب وارد نمایید».
و خداوند درباره منافقین فرمودهاند: ﴿سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ١٠١﴾ [التوبة: ١٠١] یعنی، «آنان را دوبار عذاب خواهیم داد و سپس به طرف عذاب بزرگی برگردانده، خواهند شد». ابن مسعود و غیر او گفتهاند که «عذاب اول در دنیا و عذاب دوم در قبر سپس به طرف عذاب بزرگ در آتش، برگردانده خواهند شد»
اما احادیث وارده در باب عذاب قبر به کثرت وارد شده و حتی ابن القیم و غیر او صراحتاً فرمودهاند که احادیث در این باب به تواتر رسیده است که بیشتر از پنجاه حدیث در این باره روایت شده است که از جمله اینها، حدیثی است که در بخاری و مسلم، روایت شده است که پیامبر جاز کنار دو قبر رد میشدند و بنابراین، فرمود: صاحبان این دو قبر عذاب داده میشوند و سبب عذاب آنها نیز امری بزرگ نیست و یکی که از ادرارش پاک نمیشد و دیگری در میان مردم سخن چینی میکرد»
ودر حدیث صحیح دیگر او جفرمودهاند: «اللهم اني اعوذ بك من عذاب القبر»که نشان از وجود عذاب قبر است. عذاب و نعمت قبر، اموری غیبی هستند و با عقل قابل قیاس و بررسی نمیباشند. از ایمان به روز آخرت است:
١- باور داشتن به بعث و زنده شدن مردگان به هنگامی که در صور (شیپور) دمیده خواهد شد بنابراین، مردگان، پابرهنه ولخت و ختنه نشده از زمین بلند خواهند شد. همچنانکه خداوند میفرماید: ﴿ثُمَّ إِنَّكُمْ بَعْدَ ذَلِكَ لَمَيِّتُونَ١٥ ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ تُبْعَثُونَ١٦﴾ [المؤمنون: ١٥-١٦] یعنی: «شما بعد از حیات دنیوی، مردگانی هستید که در روز قیامت زنده گردانیده خواهید شد».
٢- باور داشتن حساب و جزاء اعمال. خداوند میفرماید: ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ٢٥ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ٢٦﴾ [الغاشية: ٢٥-٢٦] یعنی «قطعاً بازگشت آنان به سوی ماست آن گاه بیتردید حسابشان بر عهده ماست».
٣- ایمان به بهشت و آتش جهنم. بهشت منزلگاه انسانهای با تقواست، که وسایل و اسباب ضیافت در آن را نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده ونه بر قلب بشری خطور کرده است و آتش منزل گاهی است که در آن به کفار و مشرکین عذاب داده میشود، آن عذابی که به فکر هیچ کس هم خطور نکرده است.
٤- ایمان به علامتهای صغری و کبرای قیامت، مانند خروج دجال و نزول عیسی÷از آسمان و طلوع خورشید از مغرب و خروج حیوان زمینی از مکانش و غیره.
٥- ایمان به شفاعت و حوض و میزان و رؤیت خداوند توسط بهشتیان و موارد دیگر که در آخرت وقوع خواهد یافت.