الف: ازدواج به عنوان سرشت و فطرت انسانی
مبارزه با گوشهنشینی و عزلت و در یک کلام رهبانیت، از اصول بدیهی شریعت اسلامی است، زیرا رهبانیت با طبیعت انسان ناسزگار است و با غرایز و امیال او برخورد دارد. پیامبر خدا جمیفرماید: «إن الله قد أبدلنا بالرهبانیة الحنفیة السمحة».
«خداوند به جای رهبانیت، دین حنیف و با سماحت اسلام را به ما ارزانی کرد». همچنین فرمودند: «مَنْ كَانَ مُوسِرًا لأَنْ یَنْكِحَ فَلَمْ یَنْكِحْ، فَلَیْسَ مِنَّا». [رواه البیهقی والطبرانی].
«کسی که امکان ازدواج دارد اما از انجام آن خودداری میکند، از من نیست». از این احادیث و مطالب مطرح شده در قرآن و سنت نتیجه میگیریم که:
خودداری از ازدواج به منظور زهد و گوشهنشینی و فراغت برای عبادت و نزدیکی بخدا در اسلام حرام است، خصوصاً اگر فرد مسلمان امکان و توانائی ازدواج داشته باشد.
و هنگامی که در موضعگیریهای رسول اکرم جدر برخورد با افراد و معالجه روحی آنان دقیق میشویم، در مییابیم که روش برخورد پیامبر خدا جبر درک حقیقت انسان و جوابگوئی به نیازها و تمایلات او مبتنی است، تا هر فرد از حدود و چهارچوبه فطرت و طبیعت خویش خارج نشود و برای و تکلیفی تحمیل نگردد که توانائی به انجام رساندن آن را ندارد، بلکه از طریق و راهی گام بردارد که معتدل بوده و با سرشت و طبیعت او سازگاری و تناسب داشته باشد و در این راه دچار لغزش نشود و بر این اساس بود که جامعۀ انسانی متحول شد، بشریت به پیش رفت و دچار ضعف و سستی نگردید، بلکه نیرومندتر از پیش گام برداشت زیرا:
﴿ فِطۡرَتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَيۡهَاۚ لَا تَبۡدِيلَ لِخَلۡقِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ ٣٠ ﴾[الروم: ۳۰].
«سرشت و خلقت الهی که براساس آن مردمان را خلق کرده است، خلقت خدا تغییرپذیر نیست، امّا اکثر مردم نمیدانند».
و بالاخره شایسته است که یکی از موضعگیریهای پیامبر خدا جرا که نشانگر عظمت جهتگیری ایشان در زمینۀ اصلاح و تربیت روحی شخصیتهای منزوی و گشوهنشین میباشد، بیان نمائیم. موضعگیری ارزشمندی که دلالت بر فهم حقیقت وجودی انسان دارد.
بخاری و مسلم از انسسروایت میکنند:
«سه گروه به خانههای همسران پیامبر جآمدند تا از چگونگی عبادت آن حضرت سؤال کنند، وقتی جواب سؤالهای خود را شنیدند، عبادات رسول خدا جبه نظر آنان کم آمد و گفتند:
ما کجا و پیامبر خدا کجا! (کنایه از عظمت مقام آن حضرت) در حالی که خدای تعالی تمامی تقصیرات او را بخشیده است.
یکی از آنان گفت: من تمام شب را عبادت میکنم!
دیگری گفت: من هر روز روزهام!
و سومی گفت: من از زنان دوری میکنم و هیچگاه ازدواج نخواهم کرد!
هنگامی که پیامبر خدا تشریف فرما شدند، فرمودند: آیا شما کسانی هستید که چنین و چنان گفتید؟
بخدا قسم که من خدا ترسترین و پرهیزکارترین شما هستم، نماز میخوانم، و میخوابم، و بعضی روزها روزهام و ازدواج میکنم. این سنت من است، کسی که از سنت من دوری کند از من نیست». از مطالب فوق برای هر فرد اندیشمند و صاحب بصیرت روشن خواهد شد که: ازدواج جزو طبیعت و فطرت انسان است و فرد مسلمان با ازدواج مسؤولیت مهم تربیت و پرورش فرزندان را که از جملۀ وظائف او میباشد به عهده میگیرد و بانجام میرساند.