عبدالله بن زبیر رضی الله عنه

مقام بلند علمی

عبدالله بن زبیر در ردیف علمای برجسته مدینه منّوره بود و یکی از عبادله اربعه (عبدالله بن عمر، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمرو بن عاص، و عبدالله بن زبیر) بود که در فقه و علم شریعت زبانزد خاصّ و عام بودند.

او همواره به منزل پیامبراکرم صلّی الله علیه وسلّم می‌رفت و احادیث را مستقیماً از آن‌حضرت یا از خاله‌اش، اُمّ‌المؤمنین عائشه صدّیقه، می شنید. اُمّ‌المؤمنین او را بسیار دوست داشت و هم‌چون فرزند به او مهر می‌ورزید و به همین خاطر با کنیت «اُمّ عبدالله» مشهور بود. وی علوم بسیاری را از اُمّ المؤمنین ـ‌که از بزرگترین علما و فقهای صحابه بود‌ـ فراگرفت.

علامه سیوطی/ایشان را از جمله افرادی می‌شمارد که کتاب‌الله را در سینه‌هایشان حفظ کرده و نزد پیامبر اکرم جخوانده‌اند [۶۷]. سی و سه روایت از ایشان نقل شده است؛ از آن میان دو روایت مشترکاً در صحیح بخاری و صحیح مسلم (متفق علیه)، و شش روایت در بخاری و دو روایت در مسلم به طور منفرد آمده است [۶۸].

عبدالله بن زبیر با چندین زبان غیر از زبان عربی نیز آشنا بود. گفته شده که ایشان غلام‌های بسیاری داشت که با هر یک به زبان خودش سخن می‌گفت [۶۹]. فرزندان ایشان ۱۳ پسر و ۴ دختر [و در روایتی ۸ دختر] داشتند، به نام های: خبیب، حمزه، عباد، ثابت، هاشم، قیس، عروه، زبیر، عامر، موسی، بکر، عبدالله، مصعب، أمّ حکیم، فاطمه، فاخته و رقیه [۷۰].

[۶۷] هاشمی، عبدالمنعم؛ عصر الصحابه؛ ص ۴۱۱، چاپ چهارم، بیروت: دار ابن کثیر، ۱۴۲۴هـ/ ۲۰۰۳م. [۶۸] ندوی، سیرالصحابه: ۴/۲۷۴. [۶۹] ابن کثیر، البدایة و النهایة: ۹/۱۱۹. [۷۰] همان: ۹/۱۲۲.