۶- لذت بردن از عبادت
خداوند عالم انسان را از بهشت برین بر صحنه گیتی فرود آورد تا با عمران و آبادانی زمین آن را چون بهشت پر بار گردانده در پهنای آن خوشبخت و سعادتمند زندگی کند. و این لذت بردن و شادکامی در عبادت و بندگی در مقابل مولایش به اوج میرسد:
﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ٥٦﴾[الذاریات: ۵۶].
«من پری‌ها و انسان‌ها را جز برای پرستش خود نیافریده‌ام».
شرع مبین برای انسان عبادت‌های سالانه، ماهوار، هفتهوار و عبادت‌هایی که روزانه چندین بار تکرار میشوند وضع نمود تا انسان خود را آلایش داده، شستشو دهد: نمازهای پنجگانه چون رودخانهای زلال در مقابل خانه مؤمنند تا با شستن خود در آن از هر نجاست و پلیدی خود را پاک گرداند.
فرموده مولایم رسول الله – ج– است: «مَثَلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ كَمَثَلِ نَهْرٍ جَارٍ عَذْبٍ عَلَى بَابِ أَحَدِكُمْ , يَغْسِلُ مِنْهُ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ ، فَمَا ذِي يَبْقَيْنَ مِنْ دَرَنِهِ» [۵].
«نمازهای پنجگانه چون رودخانه زلالی هستند که جلوی خانه کسی از شما در جریان است. او روزانه پنج بار در آن خود را میشوید، چه چرکی بر او میماند؟!».
واز هر جمعه تا جمعهی دیگر سنباده پاکی زنگ‌های هفته است.
از سخنان گهربار رسول اکرم – ج– است: «الصلوات الخمس، والجمعة إلى الجمعة، ورمضان إلى رمضان؛ مكفرات ما بينهن إذا اجتنب الكبائر». [۶]
«نمازهای پنجگانه، و جمعه تا جمعه، و رمضان تا رمضان، کفاره هر لغزشی هستند که در میانشان صورت میگیرد؛ البته اگر از گناهان کبیره دوری شود».
و رمضان یک شستشوی ویژه: «من صام رمضان إيمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه». [۷]
«هر کس رمضان را با ایمان به خداوند و تنها از روی رسیدن به رضایت او روزه گیرد، خداوند هر گناهی از او سر زده باشد را میآمرزد».
و حج آلایشگاهی دیگر:
فرموده حضرت رسول الله – ج– است: «العمرة إلى العمرة كفارة لما بينهما، والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة». [۸]
،عمره تا عمره کفاره گناهانی است که میانشان صورت گرفته، و حجی که پذیرفته درگاه حق شود پاداشی بجز بهشت برین ندارد».
رسول اکرم – ج– میفرمایند: «من حج لله فلم يرفث ولم يفسق، رجع كيوم ولدته أمه» [۹]. «هر کس برای رسیدن به رضایت الهی حج بجای آورده؛ از سخنان زشت و ناروا و کارهای نادرست دوری نمود، چنان پاک و معصوم برمیگردد گویا تازه از مادر بدنیا آمده است».
در حج و رمضان مؤمن یاد میگیرد چگونه عادت‌های خود را با نیت، اندیشه و تفکر مثبت به عبادت تبدیل گرداند.
انسان روزانه بیش از ۵۰۰۰ کلمه با خود فکر می‌کند و ۸۰% (هشتاد درصد) این اندیشهها و افکار در عموم مردم منفی هستند؛ خودخواهی، یادآوری غم و اندوه، نقشه کشیدن بر علیه دیگران، دروغ، کینه، حقد، آز و طمع و غیره..
در فضای عبادی حج مؤمن برای چند روز متوالی در یک فضایی جدید با دیدن چهرههایی که هر لحظه عوض شده تکرار نمیگردند، گردش روزگار را احساس کرده، مدام در راز و نیاز و ذکر است و زبانش توحید را زمزمه کرده؛ «الله اکبر...»، «لبیك اللهم لبیك...»، در پی تغییر در خود بوده، ذهنش مشغول اندیشیدن در سازندگی و اصلاح است. در این فضای جدید لذت سعادت و خوشبختی را در دوام عبادت میچشد.
از رسول خاتم – ج– از عزیزترین اعمال نزد پروردگار پرسیده شد. فرمودند: «أدومها و إن قل»– عبادت‌های مستمر و دائم هر چند کم باشند -!
لذت بردن از یاد و ذکر خداوند اکسیژن زندگی در فضای حج است. ذکر از احرام و میقات تا طواف و سعی و تا منی و عرفه و تا مزدلفه و رمی جمرات:
﴿فَإِذَا قَضَيۡتُم مَّنَٰسِكَكُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَذِكۡرِكُمۡ ءَابَآءَكُمۡ أَوۡ أَشَدَّ ذِكۡرٗاۗ فَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا وَمَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖ ٢٠٠﴾[البقرة: ۲۰۰].
«و هنگامی که مناسک (حجّ) خود را انجام دادید (و مراسم آن را به پایان بردید و پراکنده شدید) همان گونه که پدران خویش را یاد می‌کنید (و به افتخارات نیاکان مباهات می‌نمائید) خدا را یاد کنید و بلکه بیشتر از آن، (زیرا بزرگی و عظمت در پرتو ارتباط با خدا است. مردمان دو گروهند:) کسانی هستند که می‌گویند: خداوندا! به ما در دنیا (نیکی رسان و سعادت و نعمت) عطاء کن. (و لذا) چنین کسانی در آخرت بهره‌ای (از سعادت و نعمت و رضایت الهی) ندارند».
در پرتو ذکر و یاد خداوند آرامشی بس عجیب بر قلب‌ها نازل میگردد:
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ ٢٨﴾[الرعد:۲۸].
«آن کسانی که ایمان می‌آورند و دل‌هایشان با یاد خدا سکون و آرامش پیدا می‌کند. هان! دل‌ها با یاد خدا آرام می‌گیرند (و از تذکّر عظمت و قدرت خدا و انجام عبادت و کسب رضای یزدان اطمینان پیدا می‌کنند)».
چه سعادتی است حاجی را!..
زبانش با ورد یاد خداوند أنس گرفته، نشست و برخواستش همه یاد خداست: ﴿ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ ١٩١﴾[آل عمران: ۱۹۱]. «کسانی که خدا را ایستاده و نشسته و بر پهلوهایشان افتاده (و در همه‌ی اوضاع و احوال خود) یاد می‌کنند و درباره‌ی آفرینش (شگفت‌انگیز و دلهره‌انگیز و اسرارآمیز) آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند (و نقشه‌ی دلربا و ساختار حیرتزای آن، شور و غوغائی در آنان برمی‌انگیزد، و به زبان حال و قال می‌گویند: (پروردگارا! این (دستگاه شگفت کائنات) را بیهوده و عبث نیافریده‌ای؛ تو منزّه و پاکی (از دست یازیدن به کار باطل!)، پس ما را (با توفیق بر انجام کارهای شایسته و بایسته) از عذاب آتش (دوزخ) محفوظ دار».
این آرامش و خوشبختی حق مسلم حاجی است، او از برای رسیدن به همین سعادت همه این سختی‌ها و مشقت‌ها را با جان و دل خریده، با بال عشق، محبت و شوق به دیار محبوب پر کشیده، تا لذت این نعمت بهشتی را بچشد.
[۵] مسند أبی حیان. [۶] به روایت امام مسلم. [۷] متفق علیه. [۸] متفق علیه. [۹] به روایت امام بخاری.