آداب سلام در مجالس
رسول خدا ج فرمود:
«إِذَا انْتَهَى أَحَدُكُمْ إِلَى الْمَجْلِسِ فَلْيُسَلِّمْ فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَقُومَ فَلْيُسَلِّمْ فَلَيْسَتِ الأُولَى بِأَحَقَّ مِنَ الآخِرَةِ» [۲۶].
«هرگاه، یکی از شما به مجلسی رسید، سلام بدهد. و هرگاه خواست از مجلس بلند شود نیز سلام بگوید. و سلام اول از سلام دوم، بهتر نیست». یعنی فضیلت یکسان دارند. منظور حدیث این است که هرگاه، خواستی از برادران و دوستانت جدا شوی، لازم است که هنگام ترک مکان و مجلس آنها، بگویی: السلام عليکم ورحمةالله وبرکاته. و این، سنتی است که بسیاری از مسلمانان آن را به فراموشی سپردهاند. طوری که هنگام جدا شدن، میگویند: به امان خدا، خداحافظ و الفاظی از این قبیل.
و این سنت بزرگ را که رسول هدایت ج بدان تصریح نموده است، رها میکنند.
رسول خدا ج در حدیثی دیگر میفرماید:
«إِذَا لَقِىَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ فَلْيُسَلِّمْ عَلَيْهِ فَإِنْ حَالَتْ بَيْنَهُمَا شَجَرَةٌ أَوْ جِدَارٌ أَوْ حَجَرٌ ثُمَّ لَقِيَهُ فَلْيُسَلِّمْ عَلَيْهِ أَيْضً» [۲٧].
«هرگاه، یکی از شما با دوستش ملاقات نمود، به او سلام بدهد. و اگر درخت یا دیواری، میان آن دو فاصله انداخت، و دوباره دوستش را ملاقات کرد، مجدداً به او سلام دهد».
انسبن مالکس میگوید:
«کانَ أصحابُ رسولِ الله ج يتماسون فإذا استقبلهم شجرة أو الکمة تفرقوا يميناً وشمالاً وإذا التقوا من ورائها سلَّمَ بعضُهُم على بعضٍ» [۲۸].
«اصحاب رسول خدا ج با یکدیگر میرفتند. پس اگر به درخت یا تپهای میرسیدند، پراکنده میشدند و از سمت چپ و راست آن، عبور میکردند. و هنگامی که بعد از آن درخت یا تپه، با یکدیگر ملاقات میکردند، به یکدیگر سلام میدادند».
بدینجهت کسی که وارد مجلس میشود و سپس بیرون میرود با افراد فوق، قیاس میشود. یعنی هرگاه، وارد مجلس میگردد یا بیرون میرود، سلام بدهد. زیرا این، عمل نیکی است که باعث اجر و پاداش میگردد.
[۲۶] ابوداود (۵۲۰۸)، ترمذی (۲٧۰۶)، احمد (۲/۲۳۰، ۲۸٧، ۴۲٩) و حمیدی (۱۱۶۲). و سند آن، حسن است چنانچه ترمذی و ارنؤوط تصریح کردهاند. [۲٧] ابوداود (۵۲۰۰) و حدیث، صحیح است. نگا: الصحیحة (۱۸۶) تألیف آلبانی. [۲۸] هیثمی در مجمعالزوائد (۸/۳٧) و ابن السنی در عمل الیوم واللیلة (۲۴۵) و بخاری در الأدب الـمفرد (۱۰۱۱) و هیثمی آن را صحیح دانسته است.