پل های دوستی

آداب جنازه و تعزيت

حرکت کردن پیشاپیش جنازه، سنت است و فضیلت هم همین است. ابن عمرب می‌گوید:

«رَأَيْتُ النَّبِىَّ ج وَأَبَا بَكْرٍ وَعُمَرَ يَمْشُونَ أَمَامَ الْجَنَازَةِ» [۶۵].

«نبی اکرم ج، ابوبکر و عمرب را دیدم که پیشاپیش جنازه، حرکت می‌کردند».

پس حرکت کردن در جلوی جنازه، برای شخص پیاده، سنت است اما کسی که سواره می‌رود، پشت سر جنازه حرکت کند. همچنین اگر شخص پیاده، پشت سر جنازه حرکت کند، اشکالی ندارد.

ام عطیهل می‌گوید:

«نُهِينَا عَنِ اتِّبَاعِ الْجَنَازَةِ وَلَمْ يُعْزَمْ عَلَيْنَا» [۶۶].

«ما زنان از شرکت در تشییع‌جنازه، منع شدیم اما این منع، قطعی نبود».

پس لازم است که زنان از شرکت در تشییع‌جنازه، جلوگیری شوند. زیرا زن از نظر عاطفی، ضعیف است و بی‌تابی می‌کند و چه بسا که دچار فتنه گردد و نسبت به قضا و قدر الهی، اظهار ناخشنودی کند. پس زن، هرچند که پیر هم باشد، حق شرکت در تشییع‌جنازه را ندارد.

گفتنی است که در جوامع ما عاداتی وجود دارد که مخالف با شریعت است و علما ـ که خداوند به آن‌ها جزای خیر بدهد ـ قلم بدست گرفته، آن‌ها را تبیین کرده‌اند. خطاها را روشن ساخته و به کارهای خوب، اشاره کرده‌اند. برخی از این عادات، عبارتند از:

اجتماع کردن برای تعزیت، برپا کردن خیمه و غذا دادن، گریه با صدای بلند و نوحه‌خوانی، زدن به سر و صورت، پاره کردن گریبان و نارضایتی از تقدیر خداوند.

همچنین شوخی کردن و خندیدن در مراسم تعزیت، طوری که توجه حاضران را به خود جلب نماید و یا صحبت‌های طولانی در امور دنیا، و انجام کارهای دیگری که علما به بیان آن‌ها پرداخته‌اند، خلاف شرع می‌باشد.

آنچه تاکنون بیان گردید، تعدادی از پل‌های محبت بود که رسول رحمتج آن‌ها را بیان فرمود و یاران بزرگوارش به آن صفات، آراسته گردیدند و این ویژگی‌ها را در عالم واقع، تحقق بخشیدند و اجابت آن‌ها در تمام ابعادش، بی‌نظیر بود. و این امور اخلاقی، دل‌هایشان را مالامال ساخت تا جایی که در سویدای قلب‌شان، جای گرفت و ثمره‌اش هم آشکار گردید و این گونه به قله‌های رفیع فضیلت، عروج کردند. عروجی که بجز بندگان خالص خدا و متمسکان به کتاب و سنت و اخلاق اسلامی، کسی دیگر نمی‌تواند بدانجا برسد.

در پایان، خدا را سپاس می‌گوییم که همچنان دروازه، باز است و اسباب (صعود) به همه عرضه می‌شود. پس بر ما نیست مگر اینکه با خدا تجارت کنیم و این تجارت، زمانی تحقق می‌یابد که متخلق به اخلاق این نسل بزرگ (صحابه) بشویم.

اگر این کار را انجام دهیم و راه صحابه را در پیش گیریم، به بالاترین رتبه‌ای که ممکن است بشریت، در روی زمین به آن دست یابد، خواهیم رسید. یعنی به جایی که فرشتگان، با ما مصافحه کنند.

[۶۵] روایت ابوداود (۱۳٧٩) و ترمذی (۱۰۰٧، ۱۰۰۸) و نسائی (۱٩۴۴) و می‌گوید: این، اشتباه است. بلکه مرسل بودن حدیث، درست است و روایت ابن ماجه (۱۴۸۲) و احمد (۲/۸). و در مورد صحت این حدیث به ‌التلخیص الحبیر (۲/۱۱۸، ۱۱٩) مراجعه کنید. [۶۶] بخاری (۲/٧۸) و مسلم (٩۳۸).