پل های دوستی

الف) نصحيت، واجب است

رسول خدا ج فرمودند:

«وَإِذَا اسْتَنْصَحَكَ فَانْصَحْ لَهُ» [۴۴].

«اگر برادر مسلمانت از تو درخواست نصیحت کرد، او را نصحیت کن».

نصیحت کردن، یکی دیگر از آدابی است که پیامبر اکرم ج آن را به ما آموزش داده است و یکی از شعارهای محبت، به شمار می‌رود.

و واجب است که ما مسلمانان، یکدیگر را نصیحت کنیم.

پس راهنمایی و نصیحت دیگران، نزد علما واجب است. رسول خدا ج می‌فرماید: «دین، نصیحت است». صحابه پرسیدند: برای چه کسی؟ فرمود: «برای خدا، کتاب خدا، رسول خدا و پیشوایان مسلمان و عموم آن‌ها» [۴۵].

همچنین آن حضرت ج فرمود:

«اُنْصُرْ أَخَاك ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا».

«برادرت را چه ظالم باشد و چه مظلوم، یاری کن».

صحابه گفتند: ای رسول خدا! اگر مظلوم باشد، به او کمک می‌کنیم. اما اگر ظالم بود، چگونه او را یاری کنیم؟ فرمود: «همین که او را از ظلم جلوگیری کنید، کمک و همکاری با اوست» [۴۶].

پس از آنجایی که عصمت، ویژه انبیا است و همه‌ی انسان‌های دیگر در معرض خطا و نسیان، قرار دارند. بر ما واجب است تا یکدیگر را نصیحت کنیم. پس اگر مسلمانی دید که برادر مسلمانش در اجتهاد، کار و یا یکی از رفتارهایش، مرتکب اشتباه شده است، باید نزد او برود و او را نصیحت کند و بداند که مردم، انسان ناصح را با دعا، محبت و برخورد خوب، استقبال می‌کنند.

علی‌بن ابی‌طالبس می‌گوید: «مؤمنان ناصح‌اند و منافقان فریبکار».

پس هرگاه، شخصی را دیدید که در مجالس، از برادران دین‌اش انتقاد می‌کند و آن‌ها را بد و بیراه می‌گوید و حیثیت و آبروی آن‌ها را زیر سؤال می‌برد اما هنگامی که با آن‌ها روبرو می‌شود، آنان را نصیحت نمی‌کند، بدانید که او به خدا، رسول خدا و مؤمنان، خیانت می‌کند.

یکی از نشانه‌های مؤمن این است که اگر درصدد اصلاح فردی برآید، نزد او می‌رود و او را به خلوت می‌برد و با شفقت، مهربانی و نرمی به نصیحت او می‌پردازد. و آن قدر به این کارش ادامه می‌دهد تا او را اصلاح کند. اما اگر کسی، هدفش بدنام کردن فرد مسلمان است پس باید بداند که خداوند او را به خاطر این کار، محاسبه خواهد کرد و نیتش را خوب می‌داند.

خداوند در قرآن کریم روش دعوت پیامبران را یادآوری نموده که دعوت آن‌ها بر نصیحت استوار بود هاست. نوح÷ می‌گوید:

﴿أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمۡ﴾[الأعراف: ۶۲].

«پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و شما را نصیحت می‌کنم».

و پیامبر خدا صالح÷ به قومش می‌گوید:

﴿أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ﴾[الأعراف: ٧٩].

«ای قوم! پیام پروردگارم را به شما رساندم و شما را نصحیت کردم».

مشاهده می‌کنیم که پیامبران، این بندگان برگزیده خداوند، راه نصیحت را در پیش گرفتند و ما هم باید اینگونه باشیم و بدانیم که هر کس، به گروهی شباهت داشته باشد، جزء آن گروه به شمار می‌رود.

[۴۴] مسلم (۲۱۶۲). [۴۵] صحیح مسلم (۵۵). [۴۶] بخاری (۳/٩۸) بر روایت انس. و مسلم (۲۵۸۴) بر روایت جابر.