سلام ندادن به گناهکار تا اينکه توبه کند
رسول خدا ج به کسانی که مرتکب گناهی میشدند، نه سلام میداد و نه سلام آنها را پاسخ میگفت. چنانچه با کعببن مالک و دو نفر دیگر که از غزوهی تبوک سرباز زدند، چنین کرد. کعببن مالکس میگوید: من به رسول خدا ج سلام میدادم ولی نمیدانستم که آیا جواب میدهد یا نه؟! و آیا را با گفتن سلام، حرکت میدهد یا نه؟ [۳۶]و فرد مبتدعی که بدعتش، واضح و آشکار است یا کسی که در دین، چیز جدیدی ایجاد کند، همین حکم را دارد.
مسلمان، پس از اینکه فرد بدعتگزار را نصحیت کرد و از انجام بدعت، برحذر داشت و از عواقب آن، او را ترساند، میتواند با وی قطع رابطه کند، یعنی نه به او سلام دهد و نه سلامش را پاسخ گوید.
همچنین کسی که در همسایگی مسجد، زندگی میکند ولی بدون عذر، نماز جماعت را ترک میکند، میتوان (بخاطر تنبیه) از سلام دادن و جواب سلام دادن وی، خودداری نمود تا زمانی که با جماعت، نماز بخواند.
در حدیثی به روایت ابوایوب انصاریس آمده است که رسول خدا ج فرمود:
«لاَ يَحِلُّ لِرَجُلٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ، يَلْتَقِيَانِ فَيُعْرِضُ هَذَا وَيُعْرِضُ هَذَا، وَخَيْرُهُمَا الَّذِى يَبْدَأُ بِالسَّلاَمِ» [۳٧].
«برای مسلمان، حلال نیست که با برادر مسلمانش، بیش از سه روز، قهر کند طوری که هنگام دیدنش از او روی بگرداند و بهترین آن دو نفر، کسی است که آغاز سلام کند و به دیگری سلام دهد».
آنچه بیان شد، مربوط به امور دنیوی است که قهر کردن به خاطر آن، حداکثر تا سه روز به پایان میرسد و بیشتر از آن، حرام است.
اما قهر کردن بخاطر امور دین تا زمانی که فرد از گناه و بدعتش توبه نکرده باشد همچنان ادامه مییابد.
[۳۶] بخاری (٧/۱۲۳) و مسلم (۲٧۶٩). [۳٧] بخاری (٧/۱۲۸) و مسلم (۴/۱٩۸۴) شماره (۲۵۶۰).