«جبهه اصلاحطلبی و تجدید»
نهضتی را که حضرت سید احمد شهید / (١٢٠١ – ١٢٤٦هـ.ق) در شبه قارهی هند قیادت کرد از نظر همهگیری و نیروی تاثیر، با اولین دعوت اسلام و طریق نبوت، آنقدر مناسبت داشت که نظیر آن نه تنها در قرن سیزدهم به نظر نمیرسد، بلکه ما چنین حرکت ایمان آفرین و چنین سازمان و گروه منظمی از صادقین و مخلصین را در چند قرن گذشته نیز سراغ نداریم.
ایشان در تربیت افراد، موعظه، تبلیغ و جهاد و مبارزه بقدری سرگرم عمل بودند که تاثیر آن نه تنها در میدان کارزار و نسل معاصرش محدود نماند، بلکه نقش عمیق و دیرپایی برای نسل آینده و دعوتگران و مبارزین مستقبل، باقی گذاشت. ایشان بودند که برای اولین بار جهت حفظ و صیانت هندوستان و کشورهای مسلمان همسایه، از چنگال استعمار و قدرت و توسعهطلبیش نهضتی را آغاز نمودند، تصنیف و تالیف و ترجمه و نشر مواد اسلامی و کتب دینی در نقاط مختلف هندوستان بوسیله علما و نویسندگانِ همین گروه انجام گرفت و بدین طریق شکاف عمیقی که بین عموم مسلمین و فرهنگ صحیح اسلامی (قرآن و سنت) بود، پر شد.
آری، آگاهی دینی و سیاسی مسلمانان، نتیجهی مستقیم همین دعوت بود، همین حرکت بود که استعداد خفتهی مسلمانان را ناگهان شکوفا کرد و احساسات و عواطف را تحریک نمود، اثر این حرکت بزرگ بر علم و ادبیات و طرز فکر و بیان نیز ظاهر گردید.
بسیاری از نویسندگان و اهل علم پاکستان و هند در این موضوع مقالات نگاشتهاند و در دانشگاههای امریکا و اروپا در این مورد خطابههایی ایراد کردهاند و ثابت نمودهاند که نهضت و دعوت حضرت سید احمد شهید و مولانا اسمعیل شهید بر زبان اردو چه تاثیری گذاشت، تا اینکه زبان اردو مردم را تحت تاثیر قرار داد.[٣]
و به دلیل اینکه نهضت حضرت سید احمد شهید / یک حرکت عمومی بود، زبان اردو را وسیلهی تفهیم و گفتگو قرار دادند و کوشیدند که آن را سهل و ساده بکار برند، بدین طریق اردو در بسیاری از موارد جای فارسی را گرفت که در آن زمان زبان علم و نگارش بود و یک زبان مستقل بوجود آمد.
[٣]- بسیاری از دانشمندان و اهل علم در این زمینه در دانشگاههای اروپا و امریکا مقالههای تحقیقی ایراد فرمودهاند و تاثیر حرکت سید احمد شهید را بر زبان اردو ثابت نمودهاند.