مقدمه مترجم
به نام آنکه مروارید محبّت را در صدف جان‌ها آفرید چون پی «یسکن إلیها»ش آفرید کی تواند آدم از حوا برید [مولوی]
ازدواج، پیوندی مقدّس و بنایی محکم، بقایی محبوب نزد معبود است و عاملی مؤثر و مفید در حفظ دین، پذیرش عبادت انسان، تکوین مودّت و رحمت به‌شمار می‌رود و شیوۀ پاسداری و صیانت از حریم عفت و پاکدامنی، تضمین رزق و روزی و تعظیم سنت نبوی است. ازدواج آرامش‌بخش روح‌های سرگشته و سرگردان، حیات‌بخش دل‌های افسرده و نگران و هدایتگر افکار گسسته و پریشان است.
مکتب متعالی اسلام، ازدواج را وسیله‌ای برای رشد و کمال، تأمین سلامت جامعه و بقای نسل می‌داند. از این‌رو پیروان خود را به تسریع در ازدواج و ترک عزوبت دعوت می‌کند.
در فرهنگ اسلامی، ازدواج مقدمه‌ی رحمت و محبّت، عشق و مودت و موجب سامان یافتن زندگی انسان است. همسران شایسته، غمخوار یکدیگر در سفر پرفراز و نشیب زندگی و یاور هم در طاعت پروردگارند. زن و مرد، استوانه‌های کیان خانواده و ستون‌های خیمه زندگی‌اند و تعامل و حسن سلوک آن دو، الگو و سرمشق زندگی فرزندان است.
در شرع مقدّس اسلام، جهاد زن، نیکو شوهرداری و امتیاز مرد، حسن تدبیر در اداره امور زندگی است. اسلام بر تسهیل امر ازدواج و تحکیم بنیان خانواده و سامان بخشیدن به زندگی نسل جوان و پیشگیری از مفاسد اخلاقی و اجتماعی آنان تأکید دارد و همگان را در فراهم ساختن مقدّمات ازدواج ترغیب داده است. [۲]
تحقیقات گوناگون نشان می‌دهد که افراد متأهل در مجموع خوشبخت‌تر و راضی‌تر از افراد مجرّد و مطلّقه و بدون همسر هستند، همچنین سلامت جسمی و روانی افراد متأهل بیشتر است و عموماً عمر طولانی‌تر و وضعیت اقتصادی بهتری دارند!
به این منظور، اسلام به پی‌ریزی خانواده شایسته و نیک فرمان داده و به‌خاطر پرورش و تربیت نسلی شایسته و تاریخ‌ساز و سعادت و سکون، اساس انتخاب را در وهله نخست ایمان، اخلاق و نجابت بیان کرده است.
باید دانست که ازدواج امر گذرایی نیست، بلکه یک عمر زندگی مشترک براساس پیمان استواری است که به‌هیچ وجه شوخی‌بردار نیست و شرایطی هم که زوجین بر آن توافق کرده‌اند قابل تحریف و تنقیض نمی‌باشد. لذا باید چشم‌ها را خوب باز کرد و شتابزده مبادرت به انجام این جریان تأثیرگذار در سعادت خویش ننمود.
بنابراین چاره این است که برای تشکیل خانواده‌ای که جایگاه مهر و محبّت، پایگاه انس و مودّت و کانون اصلی تکوین شخصیت انسان است، اصول و برنامه‌های اسلام را موبه‌مو به اجرا درآوریم. تا خانواده‌های ما وسیله‌ای شود برای اقناع و ارضای مشروع سائقه‌های جنسی، تولید و تربیت نسل، ایجاد صمیمیت و تفاهم و تعاضُد، تکمیل و تکامل و آرامش روح و روان. [۳][ان‌شاءالله]
آنچه در این مختصر، تقدیم شما عزیزان می‌شود، به بررسی هدایات خدا و رهنمودهای پیامبر عظیم‌شأن اسلام، در خصوص؛ ازدواج و تشکیل خانواده، [خواستگاری، زفاف، ولیمه عروسی، آداب جماع] و وظایف و حقوق زوجین در مقابل هم، و بررسی مشکلات و اختلافات خانوادگی و نحوه مواجهه با آن و در خاتمه طلاق و جدایی و آگاهی‌هایی در این موضوع می‌باشد.
هرچند در خصوص ازدواج کتاب‌های زیادی نگاشته شده و مولفین و محققین هرکدام به فراخور حال و آیده خود، جهت یا جهاتی را پیش گرفته‌اند، ولی جای کتابی که بتواند مستقیماً دیدگاه خدا و رسولش را در این موضوع عرضه نماید و نگاه آنان را به این مهم از زبان خودشان مطرح کند، همچنان خالی می‌باشد.
این‌جانب با مطالعه کتاب حاضر که نویسندی آن، از بزرگترین استادها و صاحب نظران در ترتیب اسلامی در جهان اسلام بود و نوشته‌های ایشان در موضوعات متنوع مذکور، برگرفته از آیات و احادیث، گنجینه عظیم فرهنگ اسلامی می‌باشد، با اعتراف به ضعف و نقص فراوان خویش، آن را به فارسی ترجمه نموده و تقدیم جوانان برومند جامعه اسلامی‌مان می‌نمایم، و موفقیت و شادکامی تمام خانواده‌های مسلمان و جوانان در آستانه‌ی ازدواج را از درگاه لایزال او مسئلت دارم.
در خاتمه نکاتی چند درباره این کتاب را ضروری می‌دانم خدمت شما خواننده گرامی عرض نمایم.
اولاً: نویسنده محترم، مرحوم ناصح علوان، یکی از بزرگترین علمای تربیت اسلامی در جهان اسلام بود که در طول حیات طیبه‌اش با منش دعوتگرانه و جهاد و اجتهاد مداوم، نقش اساسی در تکوین و تربیت جوانان مسلمان داشته کتاب «تربیه‌الاولاد» ایشان، یکی از کتب منحصر به‌فرد در حوزه تربیت اسلامی است که خوشبختانه به فارسی ترجمه شده و ما در پاره‌ای از مباحث، از این کتاب، بهره برده ایم.
ثانیاً: مرحوم مؤلف جهت اختصار، در بعضی موارد فقط قسمتی از حدیث را ذکر کرده که در ترجمه سعی شده، متن کامل حدیث ترجمه شود، البته بعضی احادیث از نظر سند ضعیف می‌باشد ولی از مضمون و متن خوبی برخوردار است، مترجم جهت رعایت امانت بدون دخل و تصرف آن‌ها را ذکر نموده است.
ثالثاً: در پاره‌ای از مباحث، مترجم احساس توضیح بیشتر برای فهم بهتر نموده که با استفاده از کتب دانشمندان معاصر مخصوصاً دکتر قرضاوی (حفظ‌الله)، مطالبی افزوده است.
رابعاً: در مباحثی چون طلاق، موسیقی، ازدواج با غیرمسلمان، بین فقها و علمای اسلامی و نیز مذاهب اسلامی اختلاف‌نظرهایی جزئی وجود دارد، لذا در پاره‌ای از این مسائل مترجم برای آگاهی بیشتر، منابع فارسی معرفی نموده است.
خامساً: اشعار و آنچه داخل کروشه [ ] آمده از ضمائم مترجم است.
در پایان موفقّیت و شادکامی تمام خانواده‌های مسلمان و جوانان در استانه ازدواج برای انتخاب صحیح از درگاه خداوند متعال خواهانم و از همه عزیزانی که حقیر را در ترجمه، تصحیح، تایپ و چاپ این کتاب یاری دادند خصوصاً رفیق شفیقم دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآنی آقای رحیم خاکپور و استاد حسین تیموریف سردفتر ازدواج شهر تایباد، کمال تشکر و امتنان را دارم. و از خداوند متعال تجدید عزّت و عظمت اسلام و مسلمانان را عاجزانه مسئلت می‌نمایم.
التماس دعای خیر – ابراهیم تیموری بازگری
خواف – روستای بازگوی – بهار ۱۳۸۳
[۲] نقل از «میثاق مقدس»، سعید آزرمی سه ساری. [۳] روانشناس رشد، دکتر حسین لطف‌آبادی، ص ۲۳۹.