۸- مهر
مهریه قسمتی از مال است، چه کم و چه زیاد که شوهر آن را جهت احترام وتألیف قلب زن به او می‌دهد تا غریزه تملّک دوستی [حس مالک شدن و در اختیار داشتن] او را اشباع نماید و زن در آستانه زندگی جدید، توانایی داشته باشد وسایل و نیازهای خود را فراهم نماید.
دلیل بر مشروعیت مهریه، این قول خداوند است که می‌فرماید: «مهریه‌های زنان را به‌عنوان هدیه‌ای صادقانه و فریضه‌ای الهی به آنان پرداخت کنید.» بنابراین چون مهریه رکنی از ارکان عقد ازدواج است، نادیده گرفتنش به هیچ وجه جایز نیست.
میزان مهریه: عدۀ زیادی از اهل حدیث و شافعی و احمد قائلند که مهریه چه کم باشد و چه زیاد، جایز است. ولی فقهای حنفیه اندازه و اقلّ مهر را معین کرده‌اند. در نظر ایشان «حداقل مهریه ده درهم یا معادل آن می‌باشد.» زیرا در حدیثی از رسول اکرم جروایت شده که «مهریه از ده درهم کمتر، مهریه نیست».
با همه این موارد، شریعت اسلام مقدار و میزان مشخصی برای مهریه تعیین نکرده است، اما تشویق و تأکید کرده که مهریه‌ها سبک و کم باشد تا زمینه برای ازدواج فراهم شود، و جوانان قادر بر تشکیل خانواده باشند، حتی می‌بینیم که پیامبر جبه پدران و اولیاء دختران توصیه کرده که در مورد مهریه دختران‌شان آسان بگیرند و مهریه‌های سنگین بر دوش جوانان نگذارند تا اینکه در جامعه ازدواج ترویج پیدا کند [و همه ازلذّت جنسی حلال برخوردار گردند و این هم وقتی امکان دارد که راه ازدواج و وسیله آن آسان و ساده باشد به‌گونه‌ای که فقیران و افراد تنگدست که اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهند از مهر آن برآید، لذا اسلام مهریه‌های سنگین و نامتعارف را مکروه می‌داند.]
در اینجا به رهنمودهای کریمانۀ پیامبر اکرم جدر این رابطه توجه می‌کنیم:
- «ابن‌حبان» از پیامبر اکرم جروایت کرده که: «خیر و برکت زنانی بیشتر است که مهریه آنان سبک‌تر باشد».
- «احمد و بیهقی» روایت کرده‌اند که: «با برکت‌ترین زنان، آنانی هستند که مهریه‌های آن‌ها کمتر و سبک‌تر باشد».
- «آلوسی» از عایشهلروایت کرده است: «میمنت و مبارکی زن در کم بودن مهریه و آسان بودن نکاح اوست.» [۱۷]
[۱۷] متأسفانه بیشتر مردم این تعالیم بزرگ و هدفمند اسلام را نادیده گرفته و از آن تجاوز کرده و عادات و رسوم دوران جاهلیت را پیش گرفته و آنچه را خداوند بر آن‌ها آسان گرفته، برخود سخت کرده‌اند، مهریه را سنگین می‌گیرند و صدها و هزاران سکّه بهار آزادی و یا مبالغی سنگین مطالبه می‌کنند، گویی که زن بصورت کالایی درآمده که در معرض تجارت قرار گرفته است. این کار سبب شده بسیاری از مفاسد و انحرافات شیوع پیدا کند و بازار ازدواج کساد گردد و دسترسی به حلال از حرام سخت‌تر باشد. راستی تو مسلمانی که خود را ملتزم به سنّت نبوی و آداب اسلامی می‌دانی؛ آیا دختر تو از دختران پیامبر جبرتر است که حضرت جهنگام ازدواج دخترانش مهریه کم و سبک تعیین می‌کرد و با مراسمی ساده آن‌ها را شوهر داد. بنابراین مسلمان باید این رسم جاهلیت را که گذارد و منند سلف صالح خویش، به دنبال مال و دارایی مرد و میزان کابین عقد نباشد، و فضیلت و کرامت را در اسلام، اخلاق، تدین و... بجوید. [مترجم]