مروری بر فضایل حضرت زبیرس
مسلماً نمی‌توان در این نوشته مختصر تصویر کاملی از این همه فضل و بزرگواری حضرت زبیرس ارائه نمود، اما برای نمونه فقط چند روایت نقل می‌کنیم: امام ترمذی می‌فرماید:
«حدثنا أحمد بن منيع معاويه بن عمرو حدثنا زائده عن عاصم عن زر عن علي بن أبي طالب قال: قال رسول الله ج: إِنَّ لِكُلِّ نَبِىٍّ حَوَارِيًّا، وَإِنَّ حَوَارِىَّ الزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ» [۳۸].
حضرت علیس روایت می‌کند که پیامبر ج فرمود: «هر پیامبر برای خودش ((حواری)) دارد، و حواری من ((زبیر بن عوام)) است».
«حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنِ الزُّبَيْرِ قَالَ: جَمَعَ لِى رَسُولُ اللَّهِ جأَبَوَيْهِ يَوْمَ قُرَيْظَةَ فَقَالَ: بِأَبِى وَأُمِّى» [۳۹].
حضرت زبیرس فرمود: پیامبر ج در روز جنگ بنی قریظه، به من فرمود: «پدر و مادرم فدایت باد!»
«حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ الْحَفَرِىُّ وَأَبُو نُعَيْمٍ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرٍ سقَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ جيَقُولُ: إِنَّ لِكُلِّ نَبِىٍّ حَوَارِيًّا وَإِنَّ حَوَارِىَّ الزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ. وَزَادَ أَبُو نُعَيْمٍ فِيهِ يَوْمَ الأَحْزَابِ قَالَ: مَنْ يَأْتِينَا بِخَبَرِ الْقَوْمِ؟ قَالَ الزُّبَيْرُ: أَنَا. قَالَهَا ثَلاَثًا. قَالَ الزُّبَيْرُ أَنَا» [۴۰].
حضرت جابرس فرمود: از رسول اکرم ج شنیدم که فرمود: «هر پیامبری حواری دارد و حواری من زبیر است».
ابو نعیم بر این حدیث این را اضافه کرده که در روز جنگ احزاب پیامبرج فرمود: چه کسی حاضر است اطلاعاتی را از سپاه دشمن برایمان بیاورد؟ حضرت زبیرس فرمود: یا رسول الله! من حاضرم. این را تا سه بار تکرار فرمود و هر سه بار زبیر اعلام آمادگی می‌کرد (پیامبر ج فرمود: «پدر و مادرم فدایت باد!»).
حضرت عمر فاروقس در مورد حضرت زبیرس می‌فرماید:
«الزبير من أركان المسلمين» [۴۱].
«زبیر یکی از پایه‌ها و ارکان اسلام و مسلمانان است».
و در الاصابه با تغییر الفاظ آمده است:
«الزبير بن عوام ركن من أركان الدين».
و بلاخره بشنویم از حضرت ((حسان بن ثابت)س که چه زیبا فضیلت و بزرگواری حضرت زبیرس را بیان می‌کند:
أقام علی عهد النبی هدیه
حواریه والقول بالفعل یعدل
أقام علی منهاجه وطریقه
یوالی ولی الحق والحق أعدل
هو الفارس المشهور والبطل الذي
یصول إذا ما كان یوم محجل
وإن امراً كانت صفیة أمه
ومن أسد فی بیته لمرفل
له من رسول الله قربی قریبه
ومن نصرت إسلام مجد مؤثل
فكم كربة ذب الزبیر بسیفه
عن المصطفی، والله یعطی ویخزل
[۴۲]
إذا كشفت عن ساقها الحرب حشها
بأبیض سباق إلی الموت یرقل
فما مثله فیهم ولا كان قبله
ولیس یكون الدهر مادام یذبل
[۴۳]
«حضرت زبیرس، این حواری رسول الله ج بر پیمان و روش پیامبر ثابت ماند و همواره گفتار و کردارش یکی بود. او راه و روش پیامبر ج را به خوبی گرفت و با صاحبان حق دوستی اختیار کرد، براستی حق مناسب ترین شیوه است زبیر، شهسوار نامدار و مهاجم روزهای نبرد است. او صاحب خویشاوندی نزدیکی با پیامبر جبوده و همچنین در یاری رساندن و تقویت سپاه اسلام سهم بزرگی دارد. چه اذیت و آزارهایی را با شمشیر برنده‌اش از پیامبر جزدود. پروردگار جزا و پاداش بسیار نیکوهایی او را بدهد. هر وقت در گوشه ای جنگ در می‌گرفت، زبیر با پیشتازی‌اش به سوی شهادت، آتش جنگ را شعله ور می‌ساخت. به راستی مانند او در میان آن قوم نیست و نبوده و تا وقتی کوه ((یذبل)) پابرجاست، زمانه مانند او را به خود نخواهد دید».
[۳۸] سنن ترمذی، ج ۵، کتاب مناقب، حدیث ۳۷۶۵. [۳۹] منبع سابق، کتاب مناقب، حدیث ۳۷۶۴. [۴۰] منبع سابق، کتاب مناقب، حدیث ۳۷۶۶. [۴۱] ریاض النضره، ج ۲،ص ۲۳۸. الاصابه، ج ۱، ص ۵۲۷. [۴۲] رجال حول الرسول، ص ۲۲۶. [۴۳] أسد الغابة، ج ۱، ص ۱۰۴و۱۰۵.